ذلک (مفردات‌قرآن)
ذلِک (به الف روی ذال و کسر لام) از واژگان قرآن کریم که از اسماء اشاره است و معمولا برای اشاره به بعید استفاده می‌شود؛ گرچه در مواردی برای اشاره به شیء حاضر و یا اشاره به مطلب گذشته در کلام نیز به کار برده می‌شود.
معنای ذلِک
ذلِک
اسم اشاره براى بعید است لام آن براى افاده دورى و کاف آن براى خطاب است و خطاب نسبت به کسى است که کلام بر او القا می‌شود. طبرسی فرموده: لام آن براى تأکید است شاید مراد تأکید دورى است.
کاربردها
«ذلِک» در آیات قرآن به معانی مختلفی استفاده شده است، از جمله:
اشاره به بعید
(ذلِکَ جَزاؤُهُمْ بِأَنَّهُمْ کَفَرُوا بِآیاتِنا)
(این کیفر آنهاست، به‌خاطر این‌که نسبت به آیات ما کافر شدند).
اشاره به حاضر
گاهى با آن به شیء حاضر اشاره می‌شود و مراد از آن نشان دادن علوّ رتبه آن شئى است، مثل: (ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ هُدىً لِلْمُتَّقِینَ)
(این کتاب با عظمتى است که هیچگونه شکى در آن نیست و مایه هدایت پرهیزکاران است).
مراد از کتاب قرآن است و به جهت بلندى مقام آن با «ذلک» اشاره شده. این وجه بهتر از وجوه عدیده‌اى است که درباره «ذلک» در این آیه گفته‌اند.
اشاره به مطلب گذشته
و نیز با این کلمه به مطلب گذشته در کلام، که چندان هم دور نیست اشاره می‌شود، مثل: (لا فارِضٌ وَ لا بِکْرٌ عَوانٌ بَیْنَ ذلِکَ)
(نه پیر و از کار افتاده باشد، و نه بکر و جوان؛ بلکه میان این دو باشد).