بی تردید هر علمی برای هدفی تدوین می شود و موسسان آن،غرضی را دنبال می کنند. برای مثال :علم نحو به منظور صیانت زبان،از اشتباه در گفتار تدوین شده است،علم منطق به منظور مصون نگه داشتن فکر،از اشتباه در اندیشه به وجود آمده است و....
آن گاه هر مساله ای که در تامین این اهداف ،سهیم و نقش آفرین باشد، از مسائل آن علم محسوب می شوند.
1-مبادی احکامی(مسائلی که از ماهیت حکم،اقسام و احوالات آن بحث می کند.)
2-مبادی لغوی(مسائلی همچون : حقیقت و مجاز ،مشترک،منقول،علائم آن ها و...)
3-مبادی منطقی(مباحثی همچون :جزئی و کلّی ،جنس و فصل،قضیه شرطیه و...)
مسائل هر علمی عبارت است از یک سلسله قضایای مختلف ،متنوع و پراکنده. حتی ممکن است موضوعات این قضایا،یا محمولاتشان ، و یا هر دو متفاوت باشد و ارتباطی با یکدیگر نداشته باشند. برای مثال: ((الفاعل مرفوع))،((المفعول منصوب)) از قضایای علم نحو است ،((الامر ظاهر فی الوجوب))،((الخبر الواحد حجه)) از قضایای علم اصول است؛ اما با این وجود،هر دو از مسائل یک علم به شمار می آیند.
کلیه قضایا و تصدیقاتی که مسائل یک علم بر آن ها متوقف است. به بیان دیگر مجموعه استدلال ها،صغریات و کبریات هر مساله ای را مبادی تصدیقی آن مساله یا علم می گویند. وجه تسمیه مبادی تصدیقی آن است که این امور تصدیق به ثبوت محمول برای موضوع می شوند.
کلیه تعریفاتی که در یک علم صورت می پذیرد،همچون : تعریف موضوع علم،تعریف موضوعات مسائل علم،تعریف محمولات مسائل علم و.... این مبادی را بدان جهت مبادی تصوری می گویند که سبب شناخت و تصور موضوع،محمول و... می گردند.
اگر موضوع مساله با موضوع علم مغایر و مباین باشد،لازمه اش آن است که موضوع مساله از عوارض ذاتیه موضوع علم نباشد و بحث از آن، بحث از عوارض ذاتیه نباشد درحالی تعریف موضوع العلم عبارتند از:((ما یبحث فیه عن عوارضه الذاتیه))
وجوب،حرمت،صحت و فساد که بر صوم ،صلوه ،بیع و خمر عارض می شود.واسطه در عروض آن احکام بر این افعال،عبارت است از:تشریع مولیو ملاکات احکام-یعنی مصالح و مفاسد واقعیه- وبلاشک این واسطه مباین با معروض است؛زیرا فعل مکلّف که همان تشریع نیست یا همان ملاک نیست و این دو ،بریکدیگر قابل حمل نیستند. و طبق مسلک مشهور این قبیل اعراض از اعراض غریبه هستند نه ذاتیه؛اما ما در علم از اعراض ذاتیه موضوع بحث می کنیم نه از اعراض عریبه.پس تمام مباحث فقه از مساله علم فقه بودن خارج می شود؛ولایلتزم به احد.
