اقسام قیام

1-صدوری

2-حلولی

3-انتزاعی

4-اعتباری

محمولات حمل شده بر موضوعات

یک-ذاتیّات

دو-لوازم ذات

سه-مفارقات

 

شهید ثانی حکم تحریم و عدم تحریم کبیره دوم را براساس مبحث مشتق مبتنی کرده است.

المشتق حقیقه فیما

بیماری های موضعی علوم

مشتقات دارنده جری بر ذات

1-اسم فاعل

2-اسم مفعول

3-صفات مشبهه

4-صیغه مبالغه

5-اسم زمان

6-اسم مکان

7-اسم آلت

8-منسوبات

...

اتحاد میان ذات و وصف

یک-اتحاد حلولی؛مشتق،حال در ذات و ذات محلّ آن باشد. مثل جسم ابیض.

دو-اتحاد انتزاعی:که منشا انتزاع آ در خارج وجود دارد مانند السماء فوق و الارض تحت.

سوم-اتحاد اعتباری: که صرفاً در عالم فرض و اعتبار و جعل وجود دارد،مانند ملکیت و زوجیت،هذا ملک،زید زوج

چهارم-اتحاد صدوری و ایجادی؛ که مشتق از ذات صادر می شود و فعل اوست و او ایجاد کننده است.

با این ویژگی برخی از مشتقّات نحوی- که عبارتند از کلیه افعال و مصادر مزید فیه- از بحث خارج می شوند.

حمل و اطلاق و استعمال مشتق در ذات فی الحال

حال اسناد و نسبت، به لحاظ این که در آینده متّصف به این وصف خواهد بود، ولو تاکنون واجد این وصف نشده باشد.(بالاجماع مجاز)

اطلاق مشتق بر ذات فی الحال

حال اسناد و نسبت-که حال نطق و تکلم است-به لحاظ این که بالفعل و در حال اسناد،ذات متصف به آن وصف و متلبس به آن لباس است.(بالاجماع حقیقت مجاز)

حال اسناد و نسبت،به لحاظ این که در گذشته متصف به این صفت بوده، و هم اکنون این اتّصاف و تلبّس منقضی شده و سپری گردیده است .

اطلاق ثلاثه مشتقّ بر ذات

یکم-اطلاق مشتق بر ذات فی الحال

دوم-اطلاق مشتق بر ذات فی الحال

سوم-حمل و اطلاق و استعمال مشتق در ذات فی الحال