تماثل/ متماثلان

تماثل عام یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای دو امر متغایر مشترک در حقیقتی واحد؛ از اقسام تغایر است.

تباین(کلی و جزئی)

تَبایُن، اصطلاحی در منطق که بر نسبت جدایی میان دو مفهوم کلی دلالت می‌کند. تباین یکی از «نِسَب اربعه» به شمار می‌رود، یعنی یکی از انواع چهارگانه‌ای که برای روابط میان کلیات می‌توان تصور کرد. در کاربردی دیگر، تباین در مبحث الفاظ عبارت است از رابطۀ دو واژه‌ای که معانی آنها مختلف باشد، و این اصطلاح در مقابل ترادف قرار می‌گیرد. منطق‌دانان تباین را بر دو نوع تباین کلی یا مطلق، به این معنی که دو کلی هیچ مصداق مشترکی نداشته باشند و نتوان آنها را در هیچ نوع قضیه‌ای بر یکدیگر حمل کرد و تباین جزئی، که عبارت از جدایی دو کلی به صورت سلب جزئی است، به این معنا که در هر یک از دو کلی افرادی یافت شوند که در کلی دیگر نگنجند، تقسیم کرده‌اند. در منطق جدید، نسبت تباین در بحث مجموعه‌ها مطرح شده است.

رابطۀ دو مفهوم کلی مختلف، از حیث صدق و انطباق مصداقها، ۴ صورت دارد و جز این نمی‌توان تصور کرد:

۱. تساوی، به معنای اشتراک در همۀ مصداقها.

۲. عموم و خصوص من وجه، حالتی که هر یک از دو کلی شامل بخشی از مصداقهای دیگری شود.

۳. عموم و خصوص مطلق، حالتی که یکی از آنها شامل همۀ مصداقهای دیگری باشد.

۴. تباین، به معنای عدم اشتراک

ملاک ارزیابی کشف و رویای صادقه در عرفان

الشِّفاء ابن سینا

برهان خلأ طلق

فرنودها(براهین/بینات) نظامات حقوقی-قضایی

تجرد نفس

قاعده یقین

قاعده یقین که به آن شک ساری نیز گفته می‌شود از قواعد اصولی است که حجیت آن مورد اختلاف فقها و اصولیون می‌باشد. قاعده یقین حکم به بقای یقین سابق هنگام شک در اصل همان یقین است. طبق این قاعده هنگامی که شخص در گذشته به چیزی یقین داشت ولی پس از مدتی به آن یقین سابقش شک می‌کند که آیا واقعاً یقینش مطابق با واقع بوده یا نه؟ حکم به بقای آن یقین می‌کند.

اکثریت فقیهان شیعه قائل به عدم حجیت قاعده یقین هستند. زیرا دلیلی بر حجت آن در فقه وجود ندارد مگر روایتی که آخوند خراسانی در کتاب کفایه الاصول برای این قاعده آورده و خودش نیز آن را رد کرده‌است. البته کسانی برای حجیت این قاعده به بناء عقلا تمسک کرده‌اند که اکثریت اصولیون این استدلال را نپذیرفته و آن را از مصادیق بناء عقلا ندانسته اند.

مدل بهینه سازی مکانیابی تخصیص تسهیلات قابل اطمینان تحت - ریسک اختلال در تسهیلات

عقول شناسنده،نظری و عملی