و ما ابری نفسی انّ النفس لامارة بالسوء الا ما رحم ربّی ان ربی غفور رحیم

هرگز نفس خویش را تبرئه نمی‌کنم که نفس (سرکش) بسیار به بدی‌ها امر می‌کند، مگر آن‌که پروردگارم رحم کند که پروردگارم غفور و رحیم است

«هلک امر و لم یعرف قدره؛ آن‌کسی که قدر خود نشناخت هلاک خواهد شد»

«من لم یعرف نفسه بعد عن سبیل النجاه و خبط فی الضلال و الجهالات»

«عجبت لمن یجهل نفسه کیف یعرف ربّه»

«من عرف نفسه فقد انتهی الی غایه کل معرفه و علم»

«افضل المعرفه معرفه الانسان نفسه»

«افضل الحکمه معرفه الانسان نفسه»

«کذلک سوّلت لی نفسی»یعنی نفس من مرا به چنین نیرنگی واداشت (سوّلت از تسویل به معنای زینت دادن است).

«ان النفس لامارة بالسوء...

شایع ترین تقسیم بندی ابواب فقهی

شایعترین تقسیم‌بندى مباحث فقه نزد فقهاى شیعه دسته‌بندى محقق حلى در شرایع است که کتاب خود را در چهار بخش تدوین کرده است: عبادات، عقود، ایقاعات و احکام.
شهید اول (متوفى ۷۸۶) در کتاب القواعد والفوائد در توضیح این تقسیم‌بندى مى‌گوید: هدف حکم شرعى یا آخرت است و یا دنیا، گروه اول عبادات است و گروه دوم نیز اگر به تعبیر لفظى احتیاج داشته باشد به دو گروه تقسیم مى‌شود: عقود (عبارت لفظى از دو نفر) و ایقاعات (عبارت لفظى از یک نفر) و آنچه به تعبیر لفظى احتیاج ندارد در گروه احکام آورده مى‌شود.
گرچه فاضل مقداد (متوفى ۸۲۶) و فیض کاشانى (متوفى ۱۰۹۰) دسته‌بندى جدیدى را ارائه داده‌اند، ولى تقسیم‌بندى محقق حلى همچنان در کتب فقهى شیعه پابرجا مانده و پیروى شده است.

هر قسم از چهار قسم در تقسیم بندی محقق حلی را کتاب هایى است که هر کتاب را بر مقاصد و فصول یا ارکان و اطراف و فصول یا بر ابواب و فصول یا غیر این ها بحسب اختلاف تعبیر و بیان مؤلفان، تقسیم کرده‌اند که در حقیقت عنوان «کتاب» به منزله عنوان «جنس» است براى انواع و اصناف و فروع، که به منزله اشخاص و جزئیات بشمار مى‌آید.

 

کلیات کتب فقه بترتیب مسطور در کتاب شرائع بدین قرار است:
قسم اول (عبادات) را ده کتاب زیر است:
• کتاب طهارت•کتاب صلاة• کتاب صوم• کتاب اعتکاف• کتاب زکات• کتاب خمس• کتاب حج• کتاب عمره• کتاب جهاد• کتاب امر به معروف و نهی از منکر.
قسم دوم (عقود) را هفده کتاب است بدین قرار:
• کتاب تجارت• کتاب رهن• کتاب مفلّس• کتاب حجر• کتاب ضمان• کتاب صلح• کتاب مضاربه• کتاب مزارعه و مساقات• کتاب ودیعه• کتاب عاریه• کتاب اجاره• کتاب وکالت• کتاب وقوف و صدقات• کتاب هبات• کتاب سبق و رمایه• کتاب وصایا• کتاب نکاح
قسم سیم (ایقاعات) را یازده کتاب است بدین قرار:
• کتاب طلاق• کتاب خلع و مباراة• کتاب ظهار.
احکام «کفارات» به عنوان «لواحق» این کتاب آورده شده است.
• کتاب ایلاء• کتاب لعان• کتاب عتق• کتاب تدبیر و مکاتبه و استیلاد• کتاب اقرار• کتاب جعاله• کتاب ایمان• کتاب نذر
قسم چهارم (احکام و سیاسات) را دوازده کتاب است بدین قرار:
• کتاب صید و ذباحه• اطعمه و اشربه• کتاب غصب• کتاب شفعه• کتاب احیاء موات•کتاب لقطه• کتاب فرائض• کتاب قضاء• کتاب شهادات• کتاب حدود و تعزیرات
• کتاب قصاص• کتاب دیات.