دانشجویان کارشناسی ارشد مهندسی برق کنترل

۳۳۲۴ مطلب در فروردين ۱۴۰۳ ثبت شده است

جهش تولید با مشارکت مردم

فرزاد تات | چهارشنبه, ۱ فروردين ۱۴۰۳، ۰۸:۵۶ ب.ظ

رهبر معظم انقلاب اسلامی عصر امروز در نخستین روز سال نو، در دیدار نوروزی با قشرهای مختلف مردم، برنامه‌ریزی و تلاش مسئولان برای «ورود و بسیج همت‌ها، سرمایه‌ها و ابتکارات ملت» در عرصه اقتصاد را لازمه تحقق شعار بسیار مهم سال ۱۴۰۳ یعنی «جهش تولید با مشارکت مردم» خواندند و با اشاره به تأثیر بهبود مسائل اقتصادی در دین و دنیای مردم، تأکید کردند: دشمن با انکار زمینه‌ها، ظرفیت‌ها و عوامل پیشرفت در کشور، خاموش شدن نور امید در دل ملت را نشانه رفته اما مردم و جوانان با تلاش بی‌وقفه و پرهیز از اختلافات، افق روشن آینده را پیگیری می‌کنند.
ایشان همچنین با اشاره به فرورفتن رژیم صهیونیستی در باتلاق غزه و نفرت روزافزون ملت‌ها از امریکا به عنوان شریک اصلی جنایات صهیونیست‌ها، گفتند: در حوادث اخیر ظلمت حاکم بر غرب و حقانیت تشکیل جبهه مقاومت اثبات شد و این جبهه مردمیِ ضد ظلم، از توانایی و قدرت واقعی خود رونمایی کرد و به حول و قوه الهی، مسیر قطع ظلم بزرگ وجود رژیم صهیونیستی ادامه خواهد یافت.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تبریک مجدد عید سعید نوروز به آحاد ملت، همزمانی بهار طبیعت و بهار معنویت را زمینه‌ساز طراوت و رویش و شکوفایی جسم و روح و جان انسان برشمردند و افزودند: هنر و قدرت ماه رمضان این است که با نسیم معنویِ روزه و عبادات و توسل و مناجات، انسان غیرغافل را در مسیر صلاح و بندگی به شوق و تلاش می‌کشاند.
ایشان انگیزه انتخاب و اعلام شعار هر سال را تمرکز و همت و تلاش مسئولان و آگاهی و مطالبه افکار عمومی برای تحقق این شعارهای راهبردی دانستند.
رهبر انقلاب با اشاره به تمرکز شعارهای چند سال اخیر بر مسئله اقتصاد گفتند: سال گذشته در تحقق شعار «مهار تورم و رشد تولید» کارهای خوبی انجام شد اما با آنچه مطلوب و مورد نظر ما بود فاصله نسبتاً زیادی داشت؛ لذا مسئولان و فعالان مردمی باید در سال جدید هم تحقق آن شعار مهم را وظیفه‌ای اساسی بدانند.
رهبر انقلاب نامگذاری امسال به سال «جهش تولید با مشارکت مردم» را شعاری برجسته خواندند و افزودند: اگر با برنامه‌ریزی و تلاش مسئولان، نوعی بسیج مردمی برای حضور در امر اقتصاد صورت گیرد، تحقق شعار بسیار مهم «جهش تولید» ممکن خواهد شد.
ایشان اقتصاد را از مسائل اساسی کشور برشمردند و با اشاره به نقاط ضعف و مشکلات موجود اقتصادی گفتند: بهبود اوضاع اقتصادی در همه مسائل کشور اثرگذار است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با یادآوری تلاش بی‌وقفه و جدی امریکا و همراهانش برای فروپاشی اقتصاد ایران و به زانو درآوردن ملت گفتند: به یاری حق این هدف تاکنون ناکام مانده و از این پس هم با تلاش و جدیت و عزم و اراده مسئولان و مردم محقق نخواهد شد.
رهبر انقلاب شکوفا شدن اقتصاد را در گرو به‌‎ حرکت درآمدن همه چرخ‌دنده‌های بزرگ و کوچک کشور خواندند و تأکید کردند: استفاده از زیرساخت‌های موجود، ابتکارات مردمی، قدرت مدیریت فعالان اقتصادی، نیروی جوان تحصیل‌کرده و شرکت‌های دانش‌بنیان، بدون تردید اقتصاد کشور را به پیشرفت محسوس می‌رساند که تلاش بی‌وقفه مسئولان پرتحرک کشور و هنر آنان در به حرکت درآوردن این مجموعه‌ها و عوامل، زمینه‌ساز این توفیق بزرگ ملی خواهد بود.
ایشان، مصادف‌شدن سال نو با اولین سال اجرای برنامه هفتم توسعه را عامل دیگری برای تلاش روزافزون مسئولان دانستند و گفتند: باید در پایان برنامه هفتم که با هدف کلی شکوفایی اقتصادی همراه با عدالت تدوین شده، «تورم تک رقمی شود، ساختار بودجه اصلاح و نظام مالیاتی متحول شود، حداقل ۹۰درصد کالاهای اساسی در کشور تولید و طرح‌های عظیم ملی انجام شود» که رسیدن به این اهداف اساسی بدون حضور مردم در عرصه اقتصاد ممکن نیست؛ بنابراین باید از توانایی‌های مختلف و متفاوت ملت استفاده خردمندانه و کامل شود.
رهبر انقلاب با تمجید از آمادگی همیشگی ملت برای حضور در میدان افزودند: باید مانند دفاع مقدس، مردم در صحنه اقتصاد حضور واقعی و مثمرثمر داشته باشند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به بازدید بهمن‌ماه خود از نمایشگاه دستاوردهای فعالان تولیدی افزودند: آن دستاوردها بسیارخوب و شگفت‌آور و نشاندهنده ظرفیت و توان و ابتکارات بالای مردمی به‌خصوص جوانان در عرصه اقتصاد بود و اثبات کرد می‌توان از این ظرفیت عظیم در صنایع بزرگ، بهینه‌سازی مصرف آب، بخش نفت، صنایع دستی، حمل‌ونقل، و دیگر عرصه‌ها استفاده کرد.
ایشان ادامه تحرک اقتصادی خارجی و بین‌المللی را هم لازم و مهم خواندند و خطاب به مسئولان گفتند: باید تفاهمنامه‌ها با کشورها را به قراردادهای ملی و اجرایی تبدیل کرد تا نتایج آنها در عمل مشخص و محسوس شود.
رهبر انقلاب همچنین با تأکید بر لزوم افزایش بهره‌وری در عرصه‌های مختلف و استفاده از تجربیات دیگران در این زمینه گفتند: «جهش تولید با مشارکت مردم» شعار یکساله نیست بلکه مسئولان باید با برنامه‌ریزی و کمک گرفتن از مردم، گام اول را در سال جاری بردارند تا ان‌شاءالله این شعار در طول زمان، کامل محقق شود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در نکته‌ای مهم به نگرانی برخی افراد دلسوز درباره احتمال بروز فساد و سوءاستفاده در مسیر حضور مردمی در عرصه اقتصاد اشاره کردند و افزودند: این نگرانی با توجه به سوءاستفاده‌های سال‌های گذشته از امکانات و وام‌های دولتی، بجاست؛ بنابراین مسئولان باید با چشمان باز، کاملا مراقب باشند که فساد و تبعیض و استفاده نامشروع در این مسیر رخ ندهد.
رهبر انقلاب در بخش دیگری از سخنانشان، منافع ملی و افق روشن آینده کشور را وابسته به «ایمان» و «امید» دانستند و گفتند: اگر فروغ امید در دلها خاموش شود شود هیچ حرکتی اتفاق نمی‌افتد.
ایشان، «جوانان مستعد، ملت آماده به کار، منابع کم‌نظیر طبیعی و موقعیت ممتاز جغرافیایی» را از جمله ظرفیت‌های انبوه برای استمرار پیشرفت‌های کشور برشمردند و گفتند: لازمه ادامه پیشرفت این است که همه به آینده امیدوار باشیم.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای پیشرفت‌های علمی در عرصه‌های صنعت، سلامت، فضایی، سیاسی و سیاست خارجی و امنیت کم‌نظیر کشور را که در برگزاری امن راهپیمایی ۲۲ بهمن و انتخابات اخیر تجلی یافت، از جمله عوامل امیدزا و موجب تقویت حسّ عزت و افتخار در مردم دانستند و افزودند: هزاران گروه جوان، پر توان، پر انگیزه و با شوق در سراسر کشور در بخش‌های مختلف علمی و حوزوی و فرهنگی و هنری مشغول کار و تلاش و رونق‌بخشی به فضای جامعه هستند.
ایشان شکل‌گیری راهپیمایی‌های عظیم اربعین و اعیاد غدیر و نیمه شعبان را جلوه‌هایی امیدزا و نشاط آفرین خواندند و با ابراز تأسف از نارسایی تبلیغاتی در کشور در نشان دادن واقعیات برجسته افزودند: با وجود این جلوه‌های امیدآفرین برخی افراد غافل با منفی‌بافی به دنبال انکار وجود امید در جوانان و تلاش برای زائل کردن آن هستند.
رهبر انقلاب اسلامی اینگونه اقدامات را کمین گرفتن برای میراندن امید در دلهای جوانان خواندند و افزودند: قلم به دست گرفتن و مقاله نوشتن درباره اینکه به آینده نباید امیدوار بود به نفع کیست و اصلا چرا نباید با وجود این‌همه ظرفیت و عوامل نویدبخش، به آینده امیدوار بود؟
ایشان بکارگیری انواع ترفندهای تبلیغاتی و رسانه‌ای برای بزرگ‌نمایی ضعف‌ها و انکار پیشرفت‌ها را از جمله اقدامات همیشگی بدخواهان دانستند و افزودند: دشمن سالها است که اینگونه کارها را می‌کند اما در داخل نباید این خطا و غفلت را مرتکب شویم.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای جوانان را به جلوتر از بودن از نقشه دشمن توصیه مؤکد کردند و گفتند: آنها می‌خواهند شما را مأیوس کنند و نگذارند بعضی صداها از پیشرفت‌ها به شما برسد ولی شما بیش از تلاش نومیدکننده دشمنان، برای ایجاد امید و شکوفایی کار و تلاش کنید.
«وحدت ملی و اتحاد دلها و عزم‌ها و اراده‌های مردم» عامل دیگری بود که رهبر انقلاب از زاویه منافع ملی مورد تأکید قرار دادند و با ابراز تأسف از وجود مشکلات و عقب‌افتادگی در این زمینه گفتند: در این زمینه دچار غفلت شده‌ایم و به دست خودمان وحدت ملی و همدلی اجتماعی را مخدوش کرده‌ایم. همه هم در این غفلت شریکیم و همه نیز وظیفه داریم وحدت ملی و اتحاد مردم و مسئولان را حفظ و روز به روز تقویت کنیم.
رهبر انقلاب، تقویت وحدت ملی را سیاست قطعی نظام اسلامی از روز اول خواندند و با اشاره به تأکیدهای امام خمینی(ره) بر این مسئله، خاطرنشان کردند: امام در مقابل افرادی که بر سر مسائل سیاسی و جناحی با یکدیگر دچار اختلاف می‌شدند، نهیب می‌زدند که هر چه فریاد دارید بر سر آمریکا بزنید.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، اختلاف فکری و سلیقه‌ای و سیاسی در کشور را طبیعی دانستند اما گفتند: رقایت‌های داخلی و اختلاف‌های سیاسی نباید موجب نفرت‌پراکنی و ایجاد دشمنی و اهانت و آزار و احیاناً دروغ و افترا علیه یکدیگر شود.
ایشان خطاب به جوانان تأکید کردند: سعی کنید در جامعه نفرت‌پراکنی نشود و با وجود اختلاف سلایق، در مسائل جامعه و در مواجهه با دشمنان کشور و ملت همه با هم برادرانه و یکسان حرکت کنند.
رهبر انقلاب در بخش پایانی سخنانشان، از چند زاویه مسئله فلسطین و غزه را به عنوان مهمترین مسئله بین‌المللی مورد توجه قرار دادند.
ایشان قضایای غزه و قتل عام بیش از ۳۰ هزار نفر زن و کودک و پیر و جوان در مقابل چشمان دنیای به اصطلاح متمدّن و مدعی حقوق بشر را نشان‌دهنده ظلم و ظلمت حاکم بر دنیای غرب خواندند و افزودند: آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها نه فقط از جنایت‌های رژیم اشغالگر جلوگیری نکردند بلکه از همان روزهای اول با سفر به سرزمین‌های اشغالی حمایت خود را اعلام و انواع سلاح و کمک نیز برای استمرار جنایتها ارسال کردند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، اثبات حقانیت تشکیل جبهه مقاومت در منطقه غرب آسیا را نتیجه دیگر حوادث چند ماه اخیر غزه دانستند و افزودند: این حوادث نشان داد حضور جبهه مقاومت در این منطقه جزو حیاتی‌ترین مسائل است و روز به روز هم این جبهه که برخاسته از وجدان‌های بیدار و برای مقابله با ۷۰ سال ظلم و اشغالگری جنایتکاران صهیونیست است، باید تقویت شود.
ایشان رونمایی مقاومت از توانایی‌های خود را ثمره دیگر جنگ کنونی غزه خواندند و گفتند: نه غربی‌ها و نه دولت‌های منطقه از قدرت و توانایی‌های مقاومت اطلاع نداشتند اما امروز مجبورند صبر مردم مظلوم غزه و اراده و انگیزه مقاومت فلسطین از حماس تا بقیه گروههای مقاومت، و قدرت و اراده مقاومت در لبنان، یمن و عراق را مشاهده کنند.
رهبر انقلاب، عیان شدن قدرت مقاومت را موجب بهم ریختن همه محاسبات آمریکایی‌ها و برنامه‌های آنها برای تسلط بر کشورهای منطقه دانستند و افزودند:قدرت مقاومت محاسبه آنها را بهم زد و نشان داد  آمریکایی‌ها نه تنها نمی‌توانند بر منطقه مسلط شوند بلکه حتی نمی‌توانند در منطقه بمانند و ناچارند منطقه را تخلیه کنند.
ایشان، روشن شدن وضعیت آشفته و بحرانی رژیم صهیونیستی برای همگان را واقعیت دیگر حوادث غزه دانستند و گفتند: این حوادث نشان داد رژیم صهیونیستی نه فقط در حفاظت از خود دچار بحران است بلکه در بیرون آمدن از بحران هم دچار بحران است؛ زیرا با ورود در جنگ غزه به باتلاقی وارد شده که چه از غزه بیرون بیاید چه نیاید، شکست خورده است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: تناقض‌ها و اختلافات عمیق در میان مسئولان رژیم غاصب این رژیم را به سقوط نزدیک‌تر می‌کند.
ایشان با تأکید بر اینکه آمریکا در قضیه غزه بدترین موضع را انتخاب کرد، گفتند: تظاهرات مردم به نفع فلسطین در خیابان‌های لندن و پاریس و خود آمریکا در واقع اعلام نفرت از آمریکا است.
رهبر انقلاب موضع‌گیری و محاسبه غلط آمریکا در ماجرای غزه را باعث منفور شدن آمریکا در دنیا و افزایش ده برابری نفرت از آن در منطقه دانستند و در بیان نمونه دیگری از فهم و محاسبات غلط آمریکایی‌ها در مسائل منطقه گفتند: در هر جای منطقه از یمن و عراق تا سوریه و لبنان که نیروهای مبارز و شجاع مقاومت اقدامی علیه آمریکایی‌ها می‌کنند، آنها این اقدام را به ایران نسبت می‌دهند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: این نشان می‌دهد آمریکایی‌ها مردم منطقه و جوانان شجاع و با عزم و اراده آن را نشناخته‌اند و همین محاسبه غلط هم قطعاً آمریکایی‌ها را به زانو درخواهد آورد.
ایشان با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران از مقاومت حمایت و تمجید و تا قدر ممکن پشتیبانی می‌کند، گفتند: اما این در واقع خود گروههای مقاومت هستند که تصمیم می‌گیرند و اقدام می‌کنند و حق نیز با آنها است.
رهبر انقلاب با تأکید بر اینکه ظلم بزرگ موجود در منطقه یعنی وجود رژیم صهیونیستی که باید قطع شود، گفتند: ما طرفدار و حامی و کمک کننده هر کسی هستیم که در این جهاد اسلامی، انسانی و وجدانی وارد شود و به توفیق الهی به این مقصود نائل خواهیم آمد.

  • فرزاد تات

پیام وزیر به مناسبت فرا رسیدن سال ۱۴۰۳

فرزاد تات | چهارشنبه, ۱ فروردين ۱۴۰۳، ۰۸:۵۵ ب.ظ

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به مناسبت فرا رسیدن سال نو و تقارن نوروز باستانی با ماه مبارک رمضان پیام تبریک صادر کرد.

به گزارش روابط عمومی وزارت علوم متن پیام محمدعلی زلفی به شرح زیر است؛

بسم الله الرحمن الرحیم

یا مقلّب الْقلوب و الْأبْصار

یا مدبّر اللّیْل و النّهار

یا محوّل الْحوْل و الْأحْوال

حوّلْ حالنا إلی أحْسن الْحال

کاروان طبیعت به فصل فروزنده‌ی بهار و رستخیز نوروز قدم می‌گذارد و به مبارک‌ایام نوشدن‌ها و خجسته‌ روزگار رویش‌ها نزدیک می‌شود. فرصت تحویل سال نو فرح‌بخش و نشاط‌انگیز است و خوشا حلول سال نو خورشیدی که در عزیزترین منزل و ماه قمری؛ شهرالرمضان به وقوع می‌پیوندد.

دل‌های پاک مؤمنان روزه‌دار در بارش رحمت و نزول معنویت، شکوه بهار و نوروز را جشن خواهند گرفت و به عزت شب‌های عظیم قدر و به لطف و التفات پروردگار کریم، ابواب نعمت و رحمت گشوده خواهد شد.

نسیم راستی و عطر رستگاری بیش از هر سال بر سفره‌ی هفت‌سین امسال ایرانیان در هر کجای جهان خواهد وزید. از خداوند بهار، تحویل حال و تعالی جان‌ روزه‌داران عزیز را مسئلت می‌نمایم و آرزومندم که بدین نیک‌وقتی و نیک‌بختی و در خجسته بهار قرآن، خورشید دانش ایرانیان بیش از پیش جهانتاب گردد.

اکنون که جهان به کیمیای "حول حالنا الی احسن‌الحال" در بهار قرآن کریم جان می‌گیرد و جان می‌بخشد، خاضعانه و خالصانه به فرزانگان فهیم و فرهیخته عرصه دانایی و توانایی وطنم در اقصا نقاط ایران عزیز اعم از اعضای محترم هیئت علمی و یاوران علمی و فرزندانم در سپهر دانایی و مدار توانایی در مؤسسات آموزش عالی شادباش صمیمانه تقدیم می‌دارم.

محمدعلی زلفی‌گل

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری

  • فرزاد تات

شرط عبادی و غیرعبادی نماز

فرزاد تات | چهارشنبه, ۱ فروردين ۱۴۰۳، ۰۸:۰۴ ب.ظ
  • فرزاد تات

آیا رکوع و سجده و... در نماز عبادت است؟

فرزاد تات | چهارشنبه, ۱ فروردين ۱۴۰۳، ۰۷:۴۰ ب.ظ
  • فرزاد تات

واسطه

فرزاد تات | چهارشنبه, ۱ فروردين ۱۴۰۳، ۰۷:۳۷ ب.ظ

وسیله و علّت ثبوت چیزی برای چیز دیگر را واسطه گویند.

۵ - منبع

 

۱ - تعریف

[ویرایش]


واسطه، یعنی علت ثبوت چیزی برای چیز دیگر.
 

۲ - کاربرد فقهی و اصولی

[ویرایش]


در اصول، در جاهایی مانند استصحاب از واسطه بحث می‌شود، مثلاً اثر شرعی‌ای که بر مستصحب بار می‌شود گاهی مستقیم و بدون واسطه است و گاهی با واسطه و غیر مستقیم؛ برای نمونه، گاهی استصحاب «حیات زید» شده و سپس اثر شرعی «وجوب نفقه» بر آن به طور مستقیم بار می‌شود، و گاهی بعد از استصحاب «حیات زید» حکم می‌شود که او رشد کرده و به سن مثلا «۱۸ سالگی» رسیده است و بعد از آن، اثر شرعی وجوب تصدق بر آن مترتب می‌گردد.
از آن‌جا که واسطه، گاهی شرعی است، گاهی عرفی و گاهی عقلی، و هر کدام، یا جلی است یا خفی، درباره هر یک جداگانه بحث شده است.
 

۳ - تبیین اصطلاح‌ها

[ویرایش]


در اصول، از واسطه در اثبات، واسطه در ثبوت، واسطه در عروض و واسطه در اتصاف به مناسبت‌هایی از جمله در موضوع علم اصول سخن به میان آمده است؛ از این رو به اختصار به تعریف هر یک پرداخته می‌شود:
 

۳.۱ - واسطه در ثبوت

واسطه در ثبوت، چیزی است که علت ایجاد و تحقق عَرَض برای موضوع می‌باشد، مثل: آتش که واسطه گرمی برای آب است.
 

۳.۲ - واسطه در اثبات

واسطه در اثبات، آن است که حدّ اوسط قیاس واقع می‌شود. واسطه در اثبات، گاهی واسطه در ثبوت نیز است و گاهی نیست، زیرا حد اوسط، در وجود، ملازم مطلوب است، چه علت مطلوب باشد و چه معلول آن و چه هر دو معلول علت سومی باشند.
 

۳.۳ - واسطه در عروض

واسطه در عروض، آن است که محمول اولا بر چیزی عارض می‌شود که با موضوع متحد بوده یا در یک جا با هم تلاقی کرده اند و سپس توسط آن، بر موضوع عارض می‌گردد، مانند: ثقل (سنگینی) که به واسطه جسمیت بر انسان عارض می‌شود.
 

۳.۴ - واسطه در اتصاف

واسطه در اتصاف، در جایی پیش می‌آید که محمول صفت حقیقی نمی‌باشد و از روی مسامحه به آن نسبت داده می‌شود، مثلا به کسی که بر کشتی سوار است بگویند در حرکت است، در صورتی که حرکت، صفت حقیقی کشتی است و کسی که در کشتی نشسته، حرکتی ندارد. 

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]


 

۴ - پانویس

[ویرایش]


۱. ↑ سجادی، جعفر، فرهنگ معارف اسلامی، ج ۳، ص ۲۰۹۴.    
۲. ↑ فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج ۱۵، ص ۱۵۴.
۳. ↑ خمینی، روح الله، الرسائل، ص ۱۸۵.    
۴. ↑ تهانوی، محمد علی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج ۲، ص ۱۴۸۲.    
۵. ↑ حیدری، علی نقی، اصول الاستنباط، ص ۲۸۳.    


 

۵ - منبع

[ویرایش]


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۸۷۷، برگرفته از مقاله «واسطه».    

  • فرزاد تات

نهی از وصف ملازم عبادت

فرزاد تات | چهارشنبه, ۱ فروردين ۱۴۰۳، ۰۷:۲۸ ب.ظ

نهی از وصف ملازم عبادت به معنای تعلق نهی به عَرَض لازم عبادت می‌باشد.

 
نهی از وصف ملازم عبادت، در جایی است که نهی ، به وصف ملازم عبادت تعلق می‌گیرد. منظور از وصف ملازم، وصفی است که در خارج با موصوف یکی باشد و وجودی جدای از وجود موصوفش نداشته باشد، مانند:نهی از جهر و یا اخفات قرائت در نماز ، که جهر و اخفات از خصوصیات و اوصاف قرائت شمرده می‌شود و هر دو به یک وجود، موجود گشته‌اند.
 
به نظر برخی از صاحب نظران، این نهی بر فساد عبادت دلالت می‌کند، زیرا محال است قرائتی که نهی به آن تعلق گرفته، مقرِّب عبد به سوی مولا باشد.  
۱. خویی، ابوالقاسم، محاضرات فی اصول الفقه، ج۵، ص۱۳.    
۲. فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۷، ص۲۶۲.
۳. آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۲۲۲.
۴. سبحانی تبریزی، جعفر، الموجز فی اصول الفقه، ج۱، ۲، ص۱۳۳.    
۵. میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، قوانین الاصول، ج۱، ص۱۵۶.    
۶. مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۱، ص۳۲۲.    
۷. عراقی، ضیاء الدین، نهایة الافکار، ج۱، ۲، ص۴۵۶.    
۸. عراقی، ضیاء الدین، مقالات الاصول، ص۳۸۶.    
۹. نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج۱، ۲، ص۴۶۳.    


 


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «نهی از وصف ملازم عبادت».

  • فرزاد تات

مناسب ملائم

فرزاد تات | چهارشنبه, ۱ فروردين ۱۴۰۳، ۰۷:۱۶ ب.ظ

مناسب ملائم به وصف مناسب حکم، و مصرَّح به علّیت آن در حکم شرعی مماثل اطلاق می‌شود.

 
مناسب ملائم، از اقسام مناسب معتبر بوده و به معنای وصفی است که شارع مقدس در کلام خود آن را به طور معین علت حکم اصل قرار نداده و به علیت آن تصریح نکرده است، اگر چه در کلام دیگری علیت آن وصف را برای حکم دیگری که با حکم اصل در جنس اشتراک دارد، پذیرفته و به آن تصریح نموده است.
 

۱.۱ - مثال

برای مثال، شارع در حدیثی فرموده است: «لا یزوّج البکرَ الصغیرة اِلاّ ولیُّها»؛ در این نص ، شارع مقدس تصریح نکرده که صغیر بودن دختر علت ثبوت ولایت در تزویج برای ولیّ او است، اما در نص دیگری به صراحت آورده است که صغیر بودن دختر نابالغ علت ثبوت «ولایت در مال» برای ولیّ او است، و از آن جایی که «ولایت در مال» از جنس «ولایت در تزویج» می‌باشد؛ یعنی دو نوع از یک جنس (ولایت) هستند، صفت صغیره بودن، وصف مناسب ملائم برای ولایت در تزویج شمرده می‌شود و از این رو علت آن نیز می‌باشد.
 
در تعریف وصف مناسب ملائم اختلاف وجود دارد؛ برای نمونه، حنفی‌ها آن را این گونه تعریف کرده‌اند:
«والملائم ما اعتبرالشارع جنسه فی عین الحکم»، و شافعی‌ها در تعریف آن گفته‌اند: «والملائم ما شهدالشارع باعتبار عینه او جنسه فی جنس الحکم».  
۱. اصول الفقه الاسلامی، زحیلی، وهبه، ج۱، ص (۶۸۸-۶۸۷).
۲. الوجیز فی اصول الفقه، زحیلی، وهبه، ص۷۹.
۳. الوجیز فی اصول الفقه، زحیلی، وهبه، ص۹۲.
۴. الاصول العامة للفقه المقارن، طباطبایی حکیم، محمد تقی، ص۳۱۲.    
۵. اصول الفقه، زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، ج۴، ص۹۶.
۶. علم اصول الفقه و خلاصة التشریع الاسلامی، خلاف، عبدالوهاب، ص (۸۵-۸۴).
۷. منابع اجتهاد (از دیدگاه مذاهب اسلامی)، جناتی، محمد ابراهیم، ص۳۰۴.
۸. المحصول فی علم اصول الفقه، فخر رازی، محمد بن عمر، ج۵، ص۱۶۶.
۹. المستصفی من علم الاصول (به ضمیمه فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت)، غزالی، محمد بن محمد، ج۲، ص۲۹۷.
۱۰. الاحکام فی اصول الاحکام، آمدی، علی بن محمد، ج۲، ص۲۷۰.    

 

  • فرزاد تات

نشریه آموزه های فقه عبادی

فرزاد تات | چهارشنبه, ۱ فروردين ۱۴۰۳، ۰۷:۱۰ ب.ظ
  • فرزاد تات

معیار جهر و اخفات قرائت نماز از دیدگاه فقیهان شیعه

فرزاد تات | چهارشنبه, ۱ فروردين ۱۴۰۳، ۰۷:۰۹ ب.ظ

قرائت نماز یکی از واجبات غیر رکنی است و افزون بر حمد و سوره، شامل استعاذه، بسمله و تسبیحات اربعه هم می‌گردد. یکی از احکام قرائت نماز، جهر یا اخفات خواندن آن است. بر مردان و زنان واجب است که قرائت حمد و سورۀ نمازهای ظهر، عصر و تسبیحات اربعه را به صورت اخفاتی بخوانند و قرائت حمد و سورۀ نمازهای صبح، مغرب و عشاء بر مردان به صورت جهری واجب است.
این نوشتار به روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی معیار جهر و اخفات قرائت از نظر فقیهان امامی پرداخته و به این نتیجه دست یافته است که ملاک جهر و اخفات قرائت نماز، عرفی است؛ نه شنواندن به دیگران یا آشکار کردن جوهرۀ صدا و یا شنواندن و آشکار کردن جوهرۀ صدا هر دو با هم. همچنین حداقل صدا در نمازهای جهری، شنیدن شخصی است که کنار نمازگزار حضور دارد و حداکثر صدا نباید بیش از حد معمول بلند باشد و حداقل صدا در نمازهای اخفاتی این است که نمازگزار صدای خودش را بشنود و حداکثر صدا این است که به حداقل جهر نمازگزار در نمازهای جهریه نرسد.

https://jwd.razavi.ac.ir/article_791.html

 

 

  • فرزاد تات

مکروه یکی از احکام پنج‌گانه

فرزاد تات | چهارشنبه, ۱ فروردين ۱۴۰۳، ۰۶:۵۲ ب.ظ

مکروه یکی از احکام پنج‌گانه و به معنای عملی است که گرچه انجامش حرام نیست، ترک کردن آن بهتر است. در رساله‌های عملیه، در کنار اشاره به کارهای واجب و حرام به کارهای مکروه نیز اشاره شده است. همه مکروهات در یک درجه نیستند و کراهت برخی از کارها شدیدتر است.

مفهوم‌شناسی

مکروه، در لغت به معنای امر ناپسند و نامطلوب است[۱] و در فقه برای اشاره به عملی به کار می‌رود که انجام آن گرچه حرام نیست، اما ترک‌کردن آن بهتر است.[۲] برای مثال، ایستاده بول کردن مکروه است؛[۳] یعنی گرچه انجام آن حرام نیست اما بهتر است از انجام آن خودداری شود. گاه برای اشاره به امور مکروه از واژه کراهت استفاده می‌شود و بیان می‌شود که فلان کار کراهت دارد.[۴]

از احکام پنج‌گانه

مکروه در کنار واجب، حرام، مستحب و مباح یکی از احکام پنج‌گانه است.[۵] در رساله‌های عملیه و دیگر کتب فقهی، در کنار اشاره به واجبات و محرمات، مکروهات هر باب نیز ذکر شده است؛ برای مثال مکروهات باب خوردن و آشامیدن (مثل کراهت خوردن گوشت اسب و الاغ)؛[۶] مکروهات تخلی (مثل کراهتِ بول کردن در آب، یا ایستاده بول کردن)؛[۷] یا مکروهاتِ ذبح حیوانات (از جمله سربریدن حیوان در مقابل حیوانی دیگر)[۸] و مانند اینها. سید محمدکاظم یزدی در کتاب عروة الوثقی آورده است همانطور که در سایر احکام پنج‌گانه تقلید واجب است، در مکروهات نیز تقلید از مجتهد واجب است.[۹]

کراهت شدید

همه کراهت‌ها در یک درجه نیستند و برخی شدت بیشتری دارند؛ از جمله مواردی که جزو کراهت‌های شدید به شمار می‌روند نزدیکی با همسر از پشت است.[۱۰] با این حال، انجام کارهای مکروه عقاب و عذاب اخروی در پی ندارد.[نیازمند منبع]در اصطلاح فقهى، کراهت به دو قسم تقسیم شده: ۱- کراهت شدید و آن جایى است که متعلّق و موردش داراى مبغوضیّت فراوانى باشد، مانند وام ندادن به افراد نیازمند. ۲- کراهت غیر شدید و آن در جایى است که متعلّق آن ناپسند باشد ولى نه در حدّ بالا مانند پوشیدن لباس سیاه. مراتب کراهت نیز با بیان شرع تبیین مى شود.[۱۱]

مکروه در عبادات

گاهی مکروه درباره عبادات به کار می‌رود که در این موارد معنایی متفاوت دارد؛ برای مثال، نماز‌خواندن در حمام و قبرستان[۱۲] و یا تلاوت قرآن برای فردِ جُنُب[۱۳] و یا خانم‌هایی که در عادت ماهیانه هستند،[۱۴] مکروه دانسته شده است. در این موارد، کراهت به آن معنا نیست که بهتر است آن عمل ترک شود، بلکه بدین معناست که انجام عمل مکروه ثواب عبادت را کمتر می‌کند؛ یعنی ثواب نماز خواندن در حمام کمتر از نماز خواندن در غیر حمام است، و یا ثواب تلاوت قرآن برای فرد جنب کمتر از فرد غیرجنب است.[۱۵] و مانند اقتدا کردن در نماز جماعت به امام جماعتی که مسافر است [۱۶] این نماز کراهت پیدا می‌کند؛ یعنی ثواب آن از سایر نماز‌های جماعتی که در آن ها، انسان به امام جماعت غیر مسافر اقتدا می‌کند، کم‌تر است. برخی از فقها بر این باورند که مکروهات هر چند مؤاخذه و کیفرى را در پى ندارد ولى اگر مکروهى به صورت فراگیر متداول شود و جزء فرهنگ جامعه‌اى گردد آن جامعه در خور مذمّت و سرزنش است، زیرا چنین وضعیتى حاکى از سهل انگارى نسبت به وظایف دینى و الهى تلقى مى گردد، اضافه بر این که سبب مى شود حکم خداوند تدریجاً فراموش گردد.[۱۷]

پانویس

  1.  دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه «مکروه».
  2.  زحیلی، اصول الفقه الاسلامی، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۴۵.
  3.  امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۸۰، مسئله ۸۰.
  4.  برای نمونه مراجعه کنید به: امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۳۳۰، مسئله ۴۵۰.
  5.  زحیلی، اصول الفقه الاسلامی، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۴۵.
  6.  امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۷۷۹، مسئله ۲۶۳۱.
  7.  یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۸۰.
  8.  امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۷۵۴، مسئله ۲۶۰۰.
  9.  یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۱.
  10.  یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۰۸.
  11.  https://makarem.ir/main.aspx?reader=1&pid=61816&lid=0&mid=11530
  12.  یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۳.
  13.  یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۹۲.
  14.  یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۴۹.
  15.  الآملی، مصباح الهدى فی شرح العروة الوثقى، ۱۳۸۰ق، ج۹، ص۷۷.
  16.  طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، الناشر مکتب آیة الله العظمى السید السیستانی، ج۲، ص ۲۷۷.
  17.  https://makarem.ir/main.aspx?reader=1&pid=61816&lid=0&mid=11530

یادداشت

منابع

  • امام خمینی، سید روح‌الله، توضیح المسائل (محشی)، تهیه و تنظیم سید محمدحسن بنی‌هاشمی خمینی، قم، جامعه مدرسین، چاپ اول، ۱۳۹۲ش.
  • دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه.
  • الزحیلی، وهبه، اصول الفقه الاسلامی، دمشق، دار الفکر، چاپ اول، ۱۴۰۶ق.
  • یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی، بیروت، موسسة الاعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق.
  • فرزاد تات