مالکیت ما فی الذمه

مالکیت ما فی الذمه وسیله دیگری برای سقوط تعهدات است که در آن دو عنوان داین و مدیون در یک شخص جمع شده است به نوعی اتحاد دو وصف در یک شخص. این اتحاد قهری است و سقوط تعهد را نیز در پی دارد. (اگر مدیون مالک ما فی الذمه خود گردد ذمه او بری می‌شود مثل اینکه اگر کسی به مورث خود مدیون باشد پس از فوت مورث دین او نسبت به سهم الارث ساقط می‌شود.

گاهی مالکیت ما فی الذمه اختیاری و با قرارداد حاصل می‌شود. مانند اینکه طلبکاری بدهی مدیون را ببخشد در این صورت متهب طلبکار خویش می‌شود ماده ۸۰۶ قانون مدنی می‌گوید: هرگاه داین طلب خود را به مدیون ببخشد حق رجوع ندارد.

تاسیسات فقهی و حقوقی

اقسام تهاتر

تهاتر قهری

 تهاتر قراردادی 

 تهاتر قضایی

لوازم و شرایط وقوع تهاتر

الف) موضوع دین باید کلی باشد.
ب) دو دین از یک جنس باشد.
ج) زمان و مکان تادیه یکی باشد.

تهاتر برای جلوگیری از تکرار تادیه و ایفاء تعهد است.

در تبدیل تعهد، تعهد سابق ساقط و به تبع آن تضمینات تعهد سابق نیز از بین می‌رود.

ابراء یک عمل حقوقی تبعی و رضایی است.

از اسباب وفای به عهد ایفای تعهدات مرقومی است.

اگر چه قانون وفای به عهد را از سقوط تعهدات می‌داند ولی وفای به عهد همان اجرای تعهد است و اجرای تعهد غیر از سقوط تعهد می‌باشد. وفای به عهد وسیله متعارف برای اجرای تعهد می‌باشد. تعهدی که به وسیله یکی از منابع تعهد، ایجاد شده بود با ایفاء آن پایان می‌پذیرد.

ظروف زمانی و مکانی و آثار مترتب بر سقوط تعهدات

برای تحقق سقوط تعهد در وفای به عهد شرایط مقرر، در خصوص تادیه کننده، (شخصی که دین باید به او پرداخت شود) مورد تادیه، زمان و مکان تادیه باید رعایت گردد.

وقتی متعهدبه تعهدخودبه طورکامل وفا کرد،تعهداز بین می‌رودوسقوط جزئاًوکلاًموضوعیت و مصداق پیدا نمی کند.