شرط صریح و شرط ضمنی
شروط ضمن عقد ، گاه در متن عقد ذکر مى‌شوند و گاه ذکر نمى‌شوند. بدین لحاظ شرط به شرط صریح و ضمنى تقسیم مى‌شود.
۱ - شرط صریح
[ویرایش]
شرط صریح تعهدى است تبعى که در متن عقد بیان مى‌گردد و احکام آن همان است که پیشتر بیان شد. هر یک از طرفین عقد موظف است طبق شرط مذکور در عقد رفتار کند و متعهد نمى‌تواند از ایفاى شرط تصریح شده در عقد شانه خالى کند. منظور از تصریح این است که جمله شرط به دلالت مطابقی بر مفاد شرط دلالت کند، نه به دلالت تضمنی یا دلالت التزامی ؛ مثل آنکه در ضمن عقد بیع تصریح گردد که کالاى مورد معامله باید قبل از حمل، بیمه شود.
البته معناى صراحت این نیست که صرفا کلمه شرط در عبارت آمده باشد، بلکه کلیه قیودى که به صراحت ایجاد تعهد مى‌کنند، شرط محسوب مى‌شوند. براى نمونه اگر در متن قرارداد بیع، اوصاف کمالى براى مبیع که عین معین است ذکر شود، این اوصاف شرط صریح محسوب مى‌گردند و در فرض تخلف، خیار تخلف شرط به وجود مى‌آید یا اگر در عقد ازدواج ، در ستون اوصاف زوج در عقدنامه ، شغل یا سمت خاصى براى زوج ذکر گردد، این ذکر در حکم شرط است و در فرض تخلف، زوجه مى‌تواند به مفاد ماده ۱۱۲۸ ق. م. توسل جوید و عقد نکاح را فسخ کند.
۲ - شرط ضمنى
[ویرایش]
شرط ضمنی ، تعهدى است که در متن عقد ذکر نمى‌شود؛ اعم از آنکه پیش از عقد ذکر شود و عقد با لحاظ آن تشکیل گردد، یا هرگز ذکر نشود و از اوضاع و احوال و سیرۀ عرفى و سایر قراین مفادش استنباط گردد. بنابراین شرط ضمنى را مى‌توان به شرط ضمنی بنایی و شرط ضمنی عرفی تقسیم کرد. مثلا سالم بودن مبیع گرچه در عقد یا پیش از آن شرط نمى‌شود ولى به لحاظ بناى عرفى بر سالم بودن آن، یک شرط ضمن عقد است و از نوع دوم محسوب مى‌گردد.
۳ - منبع
[ویرایش]
