فرهنگ علم کلام اثر دکتر احمد خاتمى
فرهنگ علم کلام اثر دکتر احمد خاتمى، کتابى است که به زبان فارسى در شرح و اصطلاحاتیکه در کتب کلامى ذکر شده تألیف شده است همچنین این کتاب از اشخاص و اعلامى مطرح در علم کلام، به ترتیب حروف الفباء نام برده شده است همانند فرهنگنامه‌هاى مختلف.
انگیزه تألیف
مؤلف با توجه به اشتیاق فراوان نسل جوان به تألیف فرهنگى در زیمنه علم کلام و تامل بیشتر در مباحث اعتقادى و شناخت بهتر مفاهیم دینى اقدام به تألیف ابن فهنگنامه کلامی‌نمودند. ایشان از انگیزه‌هاى خود جهت تألیف ابن کتاب چنین سخن می‌گوید: گستردگى فرهنگهاى لغت که شامل لغات و اصطلاحات غیر کلامى زیادى بودند و بعلاوه تعدد مجلدات آنها و دشوارى کار با آنها و همچنین توصیه استادان خویش، سبب تألیف این کتاب شد.
ساختار
دلیل اینکه فرهنگنامه در باب مسائل کلامى است مؤلف، لازم دیده‌اند که ابتدا وقبل از نوشت آن بطور مختصرى به مهمترین مسائل و مذهاب کلامى بپردازند بدین جهت کلیاتى درباره علم کلام و پیدایش مهمترین فرق کلامى را مطرح نموده‌اند، ابتدا به تعریف علم کلام از زبان متکلمان مختلف پرداخته.
سپس موضوع علم کلام که اصول اعتقادات و یا اصول دین، یا احکام اصلى شریعت است را یاد کرده‌اند. بعد از آن فائده و هدف کلام و وجه تسمیه این علم به کلام را متذکر شده‌اند، از تفاوت علم کلام و فلسفه و آغاز پیدایش و علل علم کلام سخن به میان آورده‌اند.
فرق کلامى چون مرجئه و معتزله و اشاعره و تشیع و علل پیدایش آنها و مبانى اعتقادیشان را ذکر نموده‌اند. فرقه‌هاى مختلف تشیع را ذکر کرده‌اند، دلائل شیعیان بر امامت حضر علی علیه‌السلام را از آیات و روایات، استدلال نموده‌اند در آخر این فصل به ذکر نام امامان شیعه و بعضى از اعتقادات کلامى شیعه امامیه چون توحید، عدل، بداء، اختیار، حسن وقع، رویت حق، تولى و تبرى، عصمت، تقیه، رجعت و شفاعت پرداخته‌اند.
بعد از این گونه مباحث کلامى شروع به اصل کتاب که همان فرهنگ لغات و اصطلاحات کلامى است به ترتیب حروف الفباء کرده‌اند. در پایان کتاب، معادل انگلیسى برخى واژه‌ها و اصطلاحات کلامى را در چند صیغه و بر اساس حروف الفباى فارسى نوشته‌اند، بعد از آن فهرست راهنما و سپس فهرست مناعب و مآخذ این کتاب را یاد نموده‌اند، این کتاب بک مقدمه بیش ندارد که از خود مؤلف می‌باشد و در سبب و نحوه تهیه این فرهنگ، در تاریخ اسفند ماه سال 1369 نوشته شده است.
معرفى نسخه
ناشر: انتشارات صبا، تهران، سال چاپ تابستان 1370، نوبت چاپ اول، تعداد مجلدات 1 جلد، قطع وزیرى (گالیگور) نسخه چاپى چاپخانه فرهنگ.
فهرست آخر کتاب: فهرست راهنما و فهرست منابع.
