ظهور
ظهور یعنی دلالت لفظ بر معنای مقصود است.
۱ - معنای لغوی و اصطلاحی
[ویرایش]
ظهور مقابل خفا، در لغت به معنای آشکار بودن است.
مقصود از ظهور در اینجا ظهور لفظی است. به معنایی که شنونده به عنوان یکی از افراد عرف از کلام گوینده می‌فهمد و کلام او بر آن به عنوان مقصود گوینده دلالت می‌کند، ظاهر گفته می‌شود؛ خواه دلالت لفظ بر آن معنا به اقتضای وضع لفظ بر آن معنا باشد یا به سبب قراینی که ذهن شنونده را به آن معنا منتقل می‌کند. چنان که به دلالت لفظ بر آن معنا ظهور گویند.
در اصطلاح، ظهور مقابل نصّ به کار می‌رود.
۲ - معنای ظهور حق‌تعالی در نگاه امام خمینی
[ویرایش]
برخی اهل معرفت ظهور را در ماسوای حق‌تعالی به معنای عالم شهادت و در حق‌تعالی به معنای تجلیات فعلی دانسته‌اند، چنان‌که بطون در ماسوای حق‌تعالی به معنای غیب و در حق‌تعالی به معنای وجود حق، بدون لحاظ خلق است.
امام خمینی ظهور حق‌تعالی را تجلی حق‌تعالی و جلوه نور او می‌داند
و بطون حق را به معنای غیب می‌داند که از اوصاف قدسیه او در مرتبه واحدیت است؛ اما بطون و غیبی که در مقام غیب‌الغیوب و حقیقت غیبی است، مقابل ظهوری نیست که در مقام واحدیت و حضرت جمع است.
ایشان عالم هستی را ظهور و تجلیات وجود حق‌تعالی می‌داند و بطون و ظهور عالم هستی را در واقع، ظهور و بطون وجود حق می‌شمارد؛ زیرا وجود یکی بیش نیست.
به اعتقاد امام خمینی در حقیقت آنچه در عالم ظهور دارد، حق است و این عالم است که غیب و پنهان است و حق هرگز مخفی و غایب نبوده است.
ایشان اسم ظاهر و باطن از امهات اسماء الهی می‌داند و معتقد است برای هر حقیقتی از حقایق اسمای الهی، رقیقه و مظهری در عالم غیب است که خود آن حقایق، بطون و این رقیقه‌ها، ظهور آن هستند.
امام خمینی برای ظهور مراتبی ذکر می‌کند و معتقد است تجلی اول، نخستین مرتبه ظهور حق است که از آن به مرتبه احدیت تعبیر می‌شود و به واسطه تجلی به فیض اقدس تحقق می‌یابد و مرتبه واحدیت، ظهور آن تجلی است و نخستین ظهور کثرت در عالم اسما و مرتبه واحدیت، اسم اعظم الله است در مرتبه بعد ظهور به فیض مقدس است که ظهور ذات به حسب مقام الوهیت است و به واسطه آن اعیان ممکنات ظهور خارجی می‌یابند. در حقیقت، فیض مقدس مقام جمیع اسما و اعیان و باطن «الوهیت» و اسم «الله» است و الوهیت و اسم الله نیز باطن مظاهر خارجی و کونی به شمار می‌روند.
۳ - تقاوت ظهور با نص
[ویرایش]
تفاوت آن دو، این است که دلالت نصّ بر معنای مقصود صریح است و احتمال خلاف در آن راه ندارد؛ بر خلاف ظهور که در مورد آن احتمال خلاف هرچند ضعیف می‌رود؛ بدین معنا که احتمال داده می‌شود مقصود گوینده غیر آن باشد.
از عنوان یاد شده در اصول فقه سخن گفته‌اند.
۴ - پانویس
[ویرایش]
| ۱. | ↑ لسان العرب، واژه «ظهر». |
| ۲. | ↑ دروس فی علم الاصول، ج۲، ص۱۵۸. |
| ۳. | ↑ تسدید الاصول، ج۲، ص۴۵. |
| ۴. | ↑ خمینی، روح‌الله، مصباح الهدایه، ص۶۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۶. |
| ۵. | ↑ خمینی، روح‌الله، شرح دعاء السحر، ص۱۰۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۶. |
| ۶. | ↑ خمینی، روح‌الله، مصباح الهدایه، ص۱۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۶. |
| ۷. | ↑ خمینی، روح‌الله، مصباح الهدایه، ص۱۶۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۶. |
| ۸. | ↑ خمینی، روح‌الله، مصباح الهدایه، ص۸۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۶. |
| ۹. | ↑ خمینی، روح‌الله، تعلیقات علی شرح الفصوص الحکم و مصباح الانس، ص۲۹۲، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۱۰ قمری. |
| ۱۰. | ↑ خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۷، ص۱۶۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰. |
| ۱۱. | ↑ دروس فی علم الاصول، ج۲، ص۱۵۸. |
| ۱۲. | ↑ المحکم فی اصول الفقه، ج۳، ص۱۶۴. |
