دلالت اشاره(النص)
دلالت اشاره به معنی لوازمِ غیر مقصودِ کلام متکلّم است و به آن اشاره نص، دلالت التزام عقلی، دلالت ایماء و دلالت معنوی نیز گفته می‌شود.
۱ - تعریف دلالت اشاره
[ویرایش]
دلالت اشاره، از اقسام دلالت سیاقی بوده
و عبارت است از دلالتی که لازمه کلام است، ولی مدلول التزامی آن نیست
؛ به بیان دیگر، لازمه کلام ( لزوم غیر بین یا بیّن به معنای اعم ) در صورتی که عرفاً مقصود گوینده محسوب نشود، دلالت اشاره نامیده می‌شود، چه از یک کلام استنباط شود و چه از چند کلام؛ برای مثال، آیه‌ای در سوره احقاف دلالت می‌کند بر این که مجموع مدت بارداری و شیر دادن، سی ماه است. ( و حمله و فصاله ثلاثون شهرا )
، در حالی که آیه ای دیگر در سوره بقره مدت شیر دادن را دو سال ذکر کرده است ( و الوالدات یرضعن اولادهن حولین کاملین )
که از این دو آیه به دلالت اشاره به دست می‌آید که کمترین مدت بارداری شش ماه است.
| ۱. | ↑ الاصول العامة للفقه المقارن، طباطبایی حکیم، محمدتقی، ص ۳۱۸. |
| ۲. | ↑ اجودالتقریرات، نائینی، محمد حسین، ج ۱، ص ۴۱۴. |
| ۳. | ↑ اصطلاحات الاصول، مشکینی، علی، ص ۱۳۳. |
| ۴. | ↑ احقاف/سوره۴۶،آیه۱۵. |
| ۵. | ↑ بقره/سوره۲،آیه۲۳۳. |
| ۶. | ↑ اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ج ۱، ص ۱۳۴. |
| ۷. | ↑ شرح اصول فقه، محمدی، علی، ج ۱، ص ۲۹۵. |
| ۸. | ↑ اصول الفقه الاسلامی، زحیلی، وهبه، ج ۱، ص ۳۶۱. |
| ۹. | ↑ مفاتیح الاصول، مجاهد، محمد بن علی، ص ۱۳. |
| ۱۰. | ↑ مبانی استنباط حقوق اسلامی یااصول فقه، محمدی، ابو الحسن، ص ۶۸. |
