علم تفسیر قرآن در بخش آیات الاحکام
بنابر مشهور پانصد آیه در قرآن کریم در مورد احکام شرعی فرعی عملی است و به آیات احکام شهرت دارند و بر فقیه است که به این آیات مراجعه کند و طبق آن ها فتوا دهد و بلکه اصلی ترین منبع احکام شرعی قرآن مجید است و هیچ فقیهی از آن بی نیاز نیست مخصوصاً در ابواب غیر عبادات از احکام شخصی و اجتماعی،سیاسی،اقتصادی،نظامی،فرهنگی،قضاء و شهادات،حدود و دیات و قصاص و...،زیرا در بخش عبادیات روایات فراوانی وجود دارد که ریز مسائل را تبیین نموده است ولی در باب توصلیات یا معاملات به معنای اعم کلمه این چنین نیست و لذا به کتب فقهی که مراجعه می کنیم از آغاز تا به انجام،قدم به قدم به اطلاق یا عموم و در یک کلام به ظهور آیه فتوا داده اند، فی المثل در باب معاملات از آیات ((اوفوبالعقود))، ((احل الله البیع))، ((لاتاکلوا اموالکم بینکم بالباطل الا ان تکون تجاره عن تراض)) برای اصل صحت معامله و تجارت و قراردادها، و برای لزوم آن ها و برای نفی برخی از اموری که احتمال می دهیم دخیل باشند ولی در آیات نیامده اند، استدلال می شود. یا مثلاً برای تنظیم کلیه روابط سیاسی،اقتصادی،امنیتی،علمی،فرهنگی،نظامی،تجاری،صنعتی و غیره با دولت های غیرمسلمان به آیه نفی سبیل ((لن یجعل الله للکافرین علی المومنین سبیلا)) استدلال می شود.
این جا است که اهمیت آشنایی با تفسیر قرآن در بخش آیات احکام روشن می شود و بر فقیه است که تفسیر این آیات را بداند ولو به این صورت که عنداللزوم به کتب تفسیر قرآن یا کتب آیات الاحکام و یا کتب فقهی استدلالی مراجعه کند و معنای آیه را بفهمد و اطلاق و عموم آن را احراز کند تا بتواند بر طبق آن فتوا دهد.
در موارد خاصی از فقه به پاره ای دیگر از علوم هم نیازمند است.مثلاً در رابطه با تعیین قبله آشنائی با علم هیئت در همین مورد لازم است،درارتباط با مباحث تقدیر آب کر و بیان مقدار آن از نظر وزن و مساحت ،حل پاره ای از مسائل کتاب زکات و باب وصیت و مخصوصاً باب ارث،نیاز به آشنائی با ریاضیات و علم حساب دارد. از آن جا که زمان و مکان دو عنصر دخیل در استنباط هستند نیاز به آشنائی به زمان و مکان دارد.
در بسیاری از موضوعات عمیق و مخصوصاً موضوعات مستحدث نیاز به موضوع شناسی دارد که این موارد هر کدام در بخش های خاص مورد حاجت است نه در کل فقه.
