تاسیس الشیعه لعلوم الاسلام
مرحوم علامه بزرگوار آیه الله سید حسن صدر کتاب ارزشمند تاسیس الشیعه لعلوم الاسلام نام عده ای از بزرگان را ذکر می کند که تا زمان جناب علامه حلی در باب علم اصول قلم زده اند. او نام عده ای از بزرگان را ذکر می کند که تا زمان جناب علامه حلی در باب علم اصول قلم زده اند. او می گوید: این اشتباه است که جلال الدین سیوطی در کتاب ((اوائل)) خویش نوشته:((ان اول من صنف فی اصول الفقه،الشافعی اباجماع)) و ادعای اجماع کرده که امام شافعی اولین کسی است که در اسلام که در علم اصول فقه کتاب نوشته است.علت اشتباه سیوطی آن است که هشام بن حکم شاگرد برومند امام صادق علیه السلام و شیخ متکلمان امامیه اول کسی است که در فن اصول فقه کتاب (( مباحث الفاظ)) را نوشته که از مهم ترین مباحث اصولی است.
پس از ایشان یونس بن عبدالرحمان است که در باب تعادل و تراجیح یا تعارض روایات کتاب نوشته که این هم یکی از مهم ترین مباحث علم اصول است. و این دو منصف گرانقدر پیش از امام شافعی بودند.
سومین نویسنده جناب ابوسهل نوبختی است که نجاشی از وی با عنوان(( شیخ المتکلمین من اصحابنا)) یاد کرده است، وی از دانشمندان قرن سوم هجری و کتاب خصوص و عموم را نگاشته که یکی از مباحث مهم علم اصول است.
چهارمین دانشمند شیعی که در علم اصول کتاب نوشته جناب حسن بن موسای نوبختی خواهر زاده ابوسهل نوبختی است که ((شیخ المتکلمین فی الشیعه فی عصره)) بوده و در موضوع حجیت خبر واحد که از مهم ترین مباحث اصول است کتابی نوشته و نیز در موضوع خصوص و عموم کتابی نوشته است.
پنجمین شخصیت بزرگ شیعی جناب ابن داود معروف به ((شیخ الطائفه الامامیه و عالمها)) و مشهور به (( کثیرالعلم و کثیر التصنیف)) است، وی از علمای قرن چهارم بوده و کتاب اختلاف و تعارض روایات را نوشته است.
ششمین شخصیت نام آور شیعه جناب مفید است که او را ((معلم الشیعه الامامیه)) لقب داده اند و در همه علوم وحید روزگار خویش بوده است،ایشان کتابی در اصول فقه دارد که حاوی تمام مباحث این علم است.
