دانش کلام

علم عقاید از هر نظر بر علم فقه مقدم است و آگاهی از موضوعات عقیدتی به منظور ایمان به مبدء و معاد و صفات و ویژگی های آن ها و شناخت نبوت و امامت ضرورت دارد و مستقیماً نقشی در  استنباط احکام ندارد بلکه شرط ایمان است. ولی برخی از مباحث کلامی به عنوان مبدء تصدیقی استدلال در فقه خیلی کاربرد دارد از قبیل حکمت خداوند که فراوان گفته می شود : صیانت کلام حکیم از لغویت و کذب و خطا بودن می طلبد که چنین و چنان بشود. و از قبیل تکلیف به غیرمقدور که محال و قوعی است و صدورش از حکیم قبیح است. و از قبیل تحسین و تقبیح عقلی که در موارد فراوانی مورد استفاده است به ویژه در  بخش مستقلات عقلیه از باب ملازمات عقلیه و باید اصل بحث در علم کلام حل و فصل شده باشد یا از باب مقدمه در علم فقه یا اصول مطرح شود . و از قبیل تبعیت احکام از مصالح و مفاسد واقعی و نفس الامری در متعلقات احکام یعنی افعال اختیاری مکلفان، و از قیبل مساله بداء،نسخ،تحریف،جبر و اختیار و... که هر کدام در اصول مطرح می باشند. در مورد سنت هم این جهت مطرح است که باید اصل عصمت و حکمت آنان محرز گردد تا در موارد فراوانی از باب دلالت اقتضاء و تنبیه و اشاره و مانند آن استفاده شود و برای صیانت کلام از لغویت استدلال شود مثل باب مفاهیم که مثلاً طرفداران مفهوم وصف برای اثبات آن از راه لزوم لغویت و منزه بودن دامن معصوم از لغو، وارد شده اند، و نیز آشنایی اجمالی با میزان و ملاک کلامی بودن یا اصولی بودن داشته باشد زیرا در موارد مختلفی مطرح می شود که آیا فلان مساله از مسائل علم کلام است یا از مباحث علم فقه و اصول است و یا از مبادی است و...