امکان سنجی سقوط حق شفعه به واسطه فروش سهم الشرکه پیش از اعمال آن در فقه مقارن و حقوق ایران

امکان سنجی سقوط حق شفعه به واسطه فروش سهم الشرکه پیش از اعمال آن در فقه مقارن و حقوق ایران

https://fiqhemoqaran.mazaheb.ac.ir/article_168975.html

 

یکی از شرایط ایجاد حق شفعه در فقه اسلامی و قانون مدنی، مالکیت مسلم شفیع در هنگام معامله شریک دیگر است. از چالشهای مهم و قابل طرح در حوزه قضایی و فقه اسلامی این است که به صرف انتقال شفیع پیش از اعمال حق خود، می‌تواند دلیلی بر سقوط حق شفعه باشد. هدف از این نوشتار بررسی این مسئله است که در صورتی که شفیع هنگام فروش سهم الشرکه مالک سهم باشد، ولی پیش از اعمال حق شفعه، سهم خود را به دیگری انتقال دهد، دخالت علم و جهل شفیع به معامله سهم شریک، در حق شفعه یا سقوط آن می‌تواند تأثیرگذار باشد. این مسئله میان فقهای اسلامی و حقوقدانان ایرانی مورد اختلاف نظر واقع شده است و قانون مدنی نیز نص صریحی در تعیین وضعیت حقوقی این مسئله ندارد. روش توصیفی تحلیلی و استفاده از ابزار کتابخانه‌ای در این پژوهش استفاده شده است. برآیند اثر حاضر، پس از بررسی و نقد آراء فقهای امامیه و مذاهب اربعه و حقوقدانان و دلایل مطرح‌­شده آنها، این است که چنانچه انتقال سهم شفیع با بیع صورت پذیرد و همگام با علم به فروش سهم شریک، تمام سهم به دیگری انتقال داده شود، این عمل اعراض از حق و از مصادیق اسقاط ضمنی شمرده شده و حق شفعه ساقط می‌گردد. در مقابل اگر شفیع به فروش سهم شریک جاهل بوده یا بخشی از سهم او به دیگری انتقال داده شود، حق شفعه او هم­‌چنان باقی است.