فقها و حقوقدان نان فعلی و پیشین شورای محترم نگهبان
- ۰ نظر
- ۲۶ آبان ۰۲ ، ۱۱:۱۵
دانشگاه ها باید به عنوان موتور پیشران توسعه، ضمن شناسایی مسائل و مشکلات کشور، راهکارهای لازم را برای رفع مشکلات به مسئولین اجرایی پیشنهاد دهند.
به گزارش روابط عمومی وزارت علوم به نقل از دانشگاه صنعتی ارومیه، محمد مخبر در این جلسه با تأکید بر اینکه مراکز علمی کشور و به ویژه دانشگاههای صنعتی باید به کانونی برای شناسایی مشکلات و حل مسائل تبدیل شوند، گفت: امروز در بخشهای مختلف کشور با مشکلات و موانعی روبرو هستیم که ظرفیت علمی و تخصصی موجود در دانشگاهها میتواند به حل این مسائل کمک کند.
معاون اول رئیس جمهور با اشاره به وجود برخی مسائل در حوزه آب، کشاورزی و بهرهوری تصریح کرد: دانشگاههای کشور با تعریف وظایف و تکالیفی برای شرکتهای دانشبنیان زیرمجموعه خود، نقش موثری در حل مسائل کشور ایفا کنند.
مخبر دانشگاهها و مراکز علمی را پیشران توسعه توصیف کرد و با توجه به نقش دانشگاه صنعتی ارومیه در استان آذربایجان غربی، گفت: دانشگاه ها باید به عنوان موتور پیشران توسعه، ضمن شناسایی مسائل و مشکلات کشور، راهکارهای لازم را برای رفع مشکلات به مسئولین اجرایی پیشنهاد دهند و دانشگاه صنعتی ارومیه نیز باید پیشران توسعه استان آذربایجان غربی و محلی برای رفع نیازها و حل مشکلات این استان باشد.
معاون اول رئیس جمهور همچنین با اشاره به گزارش رئیس دانشگاه صنعتی ارومیه در خصوص عدم اجرای برخی تعهدات و وجود محدودیت در فضاهای فیزیکی دانشگاه، برخی مسئولان ذیربط را مکلف کرد ضمن بازدید از این دانشگاه، نسبت به اجرای تعهدات گذشته اقدام و مشکلات مربوط به محدودیت فضاهای فیزیکی دانشگاه را از نزدیک بررسی و راهکارهایی برای رفع آن ارائه دهند.
در این جلسه رئیس دانشگاه صنعتی ارومیه ضمن معرفی دانشکدهها و گروههای آموزشی، گزارشی از تعداد اعضای هیئت علمی، کارکنان و دانشجویان ارائه کرد و به تشریح جایگاه علمی و پژوهشی دانشگاه صنعتی ارومیه در رتبهبندیهای داخلی و بینالمللی پرداخت.
مجتبی مختاریان همچنین گزارشی از برخی مشکلات و معضلات دانشگاه صنعتی ارومیه ارائه کرد و گفت: متأسفانه دانشگاه صنعتی ارومیه با محدودیت فضاهای فیزیکی روبرو است و پروژههای مرتبط با تعهدات و مصوبات گذشته به طور کامل اجرایی نشده و تکمیل این پروژهها نیازمند تأمین اعتبار است
متن بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار دستاندرکاران برگزاری کنگره بینالمللی علامه طباطبایی که در تاریخ چهارشنبه ۱۷ آبان ۱۴۰۲ برگزار شده بود، صبح امروز در محل برگزاری همایش در قم منتشر شد.
حضرت آیتالله خامنهای در این دیدار، مرحوم علامه را پدیدهای کم نظیر در حوزههای علمیه در قرنهای اخیر خواندند و گفتند: یکی از کارهای مهم آیتالله سید محمد حسین طباطبایی در بحبوحه تهاجم اندیشههای وارداتی و بیگانه، جهاد فکری و تشکیل یک پایگاه فکری مستحکم و با آرایش تهاجمی بود، کاری که امروز به آن نیاز داریم.
رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به ویژگیهای برجسته و ممتاز مرحوم علامه طباطبایی همچون «علم»، «پارسایی و پرهیزگاری»، «مَلَکات اخلاقی»، «ذوق هنری و شعر و ادبیات» و «صفا و رفاقت و وفاداری»، افزودند: در بُعد علمی ایشان جنبههای مختلفی وجود دارد که یکی از آنها تنوع علمی کم نظیر آن مرحوم است.
حضرت آیتالله خامنهای با اشاره به تسلط علامه طباطبایی در علومی همچون «فقه»، «اصول»، «هیئت و ریاضیات»، «تفسیر»، «علوم قرآنی»، «شعر و ادبیات» و «اَنساب» خاطرنشان کردند: در کنار این تنوع علمی عجیب، عمق علمی و فکری ایشان در علوم مختلف نیز بسیار قابل توجه است به گونهای که یک اصولی صاحب مبنا و یک فیلسوف نوآور و یک مفسر شگفتیساز بود.
انتشار اکثر آثار علمی علامه طباطبایی در دوران حیات و شاگرد پروری ایشان از دیگر جنبههای علمی مرحوم علامه طباطبایی بود که رهبر انقلاب به آنها اشاره کردند و افزودند: تربیت شاگردان عالِم و اندیشمند و تاثیرگذار همچون شهید مطهری و شهید بهشتی و مرحوم مصباح یزدی در هیچ عالِم دیگری تا به این حد دیده نشده است و اکثر شاگردان مرحوم علامه نیز جزو نقش آفرینان انقلاب اسلامی بودند.
حضرت آیتالله خامنهای دو ویژگی برجسته علامه طباطبایی را مورد اشاره قرار دادند و افزودند: یکی از این ویژگیها، جهاد علمی کم نظیر و تشکیل یک پایگاه فکری مستحکم با رویکرد تهاجمی، در بحبوحه تهاجم اندیشههای وارداتی و بیگانه و شبهه افکنیها بود که دو اثر «اصول فلسفه و روش رئالیسم» و «تفسیر المیزان» نمونههایی از این جهاد علمی هستند.
ایشان تفسیر المیزان را دریایی از معارف اجتماعی و سیاسیِ روز در کنار مبانی فکری و حِکَمی و جنبههای خاص تفسیری برشمردند و گفتند: امروز نیز ما نیازمند پایگاه فکری تهاجمی هستیم که پاسخگوی نیازهای روز و شبهات باشد و این کار را باید از مرحوم علامه طباطبایی یاد بگیریم.
رهبر انقلاب اسلامی، عمل به معارف اخلاقی و سلوکی و بسنده نکردن به ارائه صِرف مطالب اخلاقی را دومین ویژگی برجسته علامه دانستند و خاطرنشان کردند: مرحوم علامه طباطبایی با آن همه وجوه علمی، هیچ هویتی برای خود قائل نبود و در برخوردهای رفاقتی و عمومی یک انسان نرمخو، صاحب حِلم و متواضع و گرم و گیرا و دلچسب و خوش بیان بود.
حضرت آیتالله خامنهای تاکید کردند: علامه طباطبایی آنقدر که اکنون شناخته شده است در زمان حیات، شناخته شده نبود و به برکت اخلاص ایشان، روز به روز شخصیت و آثار علامه در سطح کشور و دنیا، بیشتر شناخته خواهد شد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در نخستین کنگره بینالمللی اندیشههای قرآنی حضرت آیتالله العظمی خامنهای که صبح امروز در سالن شهیدمطهری سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد، با قدردانی از دستاندرکاران برگزاری این کنگره گفت: انشاءالله بتوانیم از طریق مطلب ویژهای که با پرداختن به اندیشههای قرآنی مقام معظم رهبری که میتواند نوعی نگاه جدید و آوردن قرآن به سفره زندگی باشد، اقدام شایستهای انجام دهیم.
وی خاطرنشان کرد: براساس آیه 30 سوره فرقان؛ ما مورد گلایه پیامبر مکرم اسلام (ص) واقع میشویم چراکه قرآن را در زندگیمان مهجور گذاشتهایم. مهجور گذاشتن قرآن ابعاد مختلفی دارد و باید تلاش کنیم آن را از مهجوریت خارج کنیم. واقعیت این است که قرآن، «مأدبه الله» یا سفرهای است که میتوانیم بر سر آن بنشینیم یا فرهنگستان و ادبستان است که با تمسک و ابتناء به آن میتوانیم تعلیم و تربیت، سبک زندگی، حکمرانی و سایر امور را مبتنی بر آن پایهگذاری کنیم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به حدیث امیرالمومنین (ع) گفت: قرآن کریم فقط حدیث گذشته و متوقف به گذشته نیست، بلکه علم آینده است که سخن از گذشته در آن وجود دارد و دوای درد و باعث نظم و ساماندهی است. نکته قابل تأمل درباره قرآن این است که کتاب هدایت است اما اشارههای جدی به پدیدههای انسانی، طبیعی و اجتماعی دارد. همچنین گزارههای زندگیساز و درهمتنیدگی حکمرانی و سبک زندگی در قرآن کریم وجود دارد که باید آنها را استخراج کرد. البته نوع برخورد با قرآن نباید فقط «نقلی» باشد یعنی باید با قرآن ضمن بهرهگیری از همه ارکان شناخت (سمع، ابصار و افئده) برخورد کرد.
دکتر طهرانچی با اشاره به مفاهیم «جامعه دانشبنیان»، «اقتصاد دانشبنیان» و «حکمرانی دانشبنیان» گفت: امروزه این مفاهیم زیاد شنیده میشود. این سؤال پیش میآید که آنچه قرآن برای ما به عنوان الگو تعیین کرده، این مفاهیم است یا فراتر از آنها؟ وقتی به حکمرانی یا سیاست مُدُن نگاه میکنیم، میبینیم دارای چیستی، چرایی و چگونگی است اما عمدتاً ما در چگونگی یا حداکثر در مفهوم چیستی به اندیشه میپردازیم و به چرایی که پارادایم، مکاتب، رویکرد، نظریهها، اهداف و گزارههاست، کمتر عنایت داریم.
وی با بیان اینکه ما در حکمرانی، سیاستگذاری را وارد، برنامهریزی را تقلید و قالبها را الگوگیری کردهایم، تصریح کرد: در ادامه این مسیر که به قوانین میرسیم، میخواهیم بررسی کنیم که آیا با قوانین شرع مطابق است یا خیر، درحالیکه در حکمرانی باید در چرایی تأمل کرد. چرایی مانند ریل و چگونگی مثل قطار است و قطار در هر ریلی قرار بگیرد، مسیر آن را طی میکند و این نکته بسیار مهمی است. به همین دلیل وقتی تمایز جمهوری اسلامی ایران با دیگر کشورهای مسلمان را میبینیم، متوجه میشویم که بحث بر سر ریل است نه چگونگی و اینکه چگونه ریل را بنا نهادهایم، بحث اصلی است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: وقتی سخن از حکمرانی میشود، سیاستگذاری، برنامهریزی و قانونگذاری در حوزههای سلامت، فرهنگ، اقتصاد، سیاست، محیط زیست، دفاع و امنیت، علم و فناوری و امور اجتماعی را دربرمیگیرد. البته سیاستگذاری انتخاب بین چند راه است و از امور اداری متفاوت و غالب بر آن است.
دکتر طهرانچی ادامه داد: وقتی به چرایی نگاه میکنیم، میبینیم در سیاستگذاری، فلسفهها، مکاتب و رویکردهای متعدد و متفاوتی وجود دارد و نکته مهم این است که فلسفه و رویکرد سیاستگذاری بسیاری از نظامات، ناخواسته تقلید از آنچه در غرب پرورش یافته، است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با طرح این سؤال که آیا علم میتواند بر سیاستگذاری حاکم شود، به سوره یوسف اشاره کرد و گفت: خداوند در احسن القصص برای حضرت یوسف مراتبی را قرار داده است که اولین آن تعلیم تأویل حدیث است که حضرت یوسف براساس آن؛ آیندهنگری و آیندهنگاری میکرد. مرتبه دیگر، دانش و حکمتی بود که به ایشان داده شد و با آن سیاستگذاری میکرد و مرتبه بعدی دانش و امانتداری است که حضرت یوسف با آن برنامهریزی و اجرا را انجام میداد.
وی تأکید کرد: خداوند در سوره یوسف مسیر حکمرانی را براساس آیندهنگری، آیندهنگاری، سیاستگذاری، قانونگذاری و برنامهریزی ترسیم میکند. براساس این سوره مبارکه؛ حکمرانی دارای ابعاد خاصی است و باید از مشاوران عالم و حکیم، برنامه یا دوره زمانی مطابق با محیط پیرامونی، تغییر سبک زندگی، استفاده از فناوری و انتخاب مدیران علیم و امین استفاده کرد.
دکتر طهرانچی با اشاره به آیه 251 سوره بقره گفت: وقتی بحث حکمرانی و اداره جوامع مطرح میشود، با دوگانه علم و حکمت مواجه هستیم. این دوگانه در سورههای نساء و صاد نیز دیده میشود و همواره در بحث حکمرانی، در قرآن حکمت و علم به عنوان دو لازمه حکمرانی مطرح است. حکمت چیزی است که پیامبران به بشر تعلیم دادند و یک خیر کثیر است. نکته دیگری که در حکمرانی اهمیت دارد، جهتدار بودن ابزار علم است. خداوند در آیه 25 سوره حدید به شناخت پدیده و کارکرد و جهتمندی آن اشاره کرده است. همچنین درباره فناوری نیز در آیه 80 سوره انبیاء به کارکرد علم و فناوری اشاره شده که باید جهتدار باشد. جهت سیاست «لِتُحْصِنَکُمْ مِنْ بَأْسِکُمْ» است.
دکتر طهرانچی ادامه داد: خداوند در آیه 219 سوره بقره درباره سؤالی که از حضرت محمد (ص) در مورد حکم شراب و قمار میپرسند، با منطق دو وجه «اثم کبیر» و «منافع للناس» را بیان میکند و در ادامه میفرماید «إِثْمُهُمَا أَکْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمَا». یعنی یکی از حکمت است و دیگری منافع للناس است که از علم میآید. قاعدهگذار به حکمت و علم اشاره دارد و جمع این دو، حکمی است که تبیین میشود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به ویژگی اندیشههای رهبری در راهبری نظام جمهوری اسلامی گفت: وقتی اندیشههای رهبر معظم انقلاب در راهبری نظام را مرور میکنیم، شاهدیم که این اندیشهها ابتنای به قرآن، مکتب اهل بیت (ع) و باورمندی مطلق به سنتهای الهی دارد. در جمهوری اسلامی ایران سیاستگذاری که ابتدای «چگونگی» است، برعهده رهبری است. سؤال این است که آیا فقط یک مجتهد در مقام رهبری کفایت میکند یا رهبر باید دارای مکتب سیاستگذاری باشد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه حکمرانی را باید با تعیین پارادایم، مکتب، هدف و رویکرد انجام داد، گفت: ما از مقام معظم رهبری گزارهها را میشنویم اما پشت این گزارهها، یک الگوی ذهنی است که این الگو همان اندیشههای راهبری ایشان است. اندیشههایی که ایشان در این 30 سال مطرح کردهاند، یک نگاه به قرآن کریم در حوزه حکمرانی و سبک زندگی است که قرآن را برای حکمرانی، پاسخگویی به نیازهای امروز بشر و مواجهه با نظم جهانی به زندگی ما آوردهاند.
وی به دیدگاه مقام معظم رهبری درباره تحول اشاره کرد و افزود: تحول مشخصه نظام جمهوری اسلامی ایران است و زمانی که رهبر معظم انقلاب از تحول سخن میگویند، اشارهای به استفاده از علم غرب ندارند، بلکه میفرمایند بدون پشتوانه فکری، تحول اتفاق نمیافتد و باید از دارایی معنوی خود استفاده کنیم. این نگاه نشان میدهد که ما یک دارایی معنوی داریم و باید به آن اتکا کنیم.
دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: مقام معظم رهبری در تفسیر سوره تغابن درباره انتخاب جزء 27 و 28 قرآن کریم برای تفسیر، میفرمایند که سورههای این دو جزء غالباً مدنی است و مربوط به بعد از تشکیل حکومت اسلامی توسط پیامبر اعظم (ص) میشود؛ یعنی اندیشههای قرآنی مقام معظم رهبری مربوط به دوران تشکیل حکومت اسلامی است و این بحث ویژگی منحصربهفرد و نگاه قرآنی ایشان به عنوان یک عالم قرآنی است که دوران پس از تشکیل حکومت اسلامی را در همه ابعاد نگاه میکنند. مقام معظم رهبری به وجود موضوعات مهم اسلامی در سوره تغابن اشاره میکنند و وقتی به «لَهُ الْمُلْکُ» میرسند، میفرمایند: اساس حکمرانی ما در «لَهُ الْمُلْکُ» است و توضیح میدهند که «مُلک به معنای حکومت و سلطنت است. «لَهُ الْمُلْکُ» یعنی اختیار و اراده آفرینش در دست خداست. مُلک حقیقی، مُلک الهی است. همچنین «لَهُ الْمُلْکُ» مبنای فلسفه سیاسی و نظام سیاسی و اجتماعی اسلام هم هست. نظام سیاسی اسلام، نظام حکومت الهی است. حاکمیت الهی است. حاکمیت الهی به معنای همهجانبه و کامل. یعنی هم قانون از سوی خداست و هم مجری قانون منصوب خداست.» این نگاه که اساساً ما چگونه میخواهیم حکمرانی کنیم، از «لَهُ الْمُلْکُ» شروع میشود.
دکتر طهرانچی ادامه داد: مقام معظم رهبری در تفسیر آیه «خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَ صَوَّرَکُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَکُمْ وَ إِلَیْهِ الْمَصِیرُ» از سوره تغابن میفرمایند قوانین اسلام مطابق با قوانین طبیعت است و به همین دلیل این نگاه به علم، ایشان را متمایز کرده است. همچنین ایشان در تفسیر این سوره مبارکه «وضوح شعارهای انقلاب شبیه شعارهای انبیاء (ع)»، «سوءاستفاده زورگوها از تحقیر مردم در گذشته و حال»، «تفاوت رویکرد انسان معتقد به معاد با منکر آن» و «نقش ایمان به خداوند در تحول مسائل» را مطرح میکنند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: «نقش ایمان به خداوند در تحول مسائل» بحثی است که در مسئله غزه نمود آن را میبینیم. همچنین یکی از دلایلی که گرویدن به اسلام در دنیا افزایش پیدا کرده است، این آیه شریفه است که خداوند میفرماید «مَا أَصَابَ مِنْ مُصِیبَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ».
وی افزود: مقام معظم رهبری درباره بحث حکمت در تفسیر آیه «وَمَنْ یُؤْمِنْ بِاللَّهِ یَهْدِ قَلْبَهُ وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ» میفرمایند اگر انسان خداوند را با صفات حقیقی خدا، یعنی همان صفاتی که وجود پروردگار و بندگان شایسته آن، ما را به آن صفات هدایت کردند، بشناسند، دل انسان به حوادث عالم هدایت میشود. یعنی خود افراد باایمان را هدایت میکنند، دلهای مؤمن را با زوایای پنهان و مخفی زندگی که انسان نمیتواند آن زوایا را با عقل و فهم معمولی خود بفهمد، هدایت میکند، این حکمت است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی گفت: این تعریف حکمت که مقام معظم رهبری دارند، حکمرانی است که فقط مُلکی نیست، بلکه اثر ملکوت بر مُلک را هم درک میکند.
دکتر طهرانچی در پایان خاطرنشان کرد: اگر نوع رهبری مقام معظم رهبری را دقیق ببینیم، مالامال از نکات ویژهای است که میشود هدایت خداوند بر قلب مؤمن را، که حکمتی است که خداوند به عنوان خیر کثیر به ایشان داده است، استخراج کرد. براساس آیه 30 سوره روم؛ انسانها فضایی ساختهاند که نتیجه آن تلخ بود و نیاز به یک ارجاع و بازگشت دارند که بازگشت به حکمرانی علم و حکمتبنیان، بر ابتنای قرآن کریم و مکتب اهل بیت (ع) است که در اندیشه مقام معظم رهبری به نیکی میتوان یافت.