الاحصار و الصد (کتاب)

کتاب " الاحصار و الصد " در واقع مباحث و دروس ارزشمند سید الفقهاء و المجتهدین استاد اکبر، بزرگ مرجع دینى و فقیه اهل بیت عصمت و طهارت جناب آیة الله العظمی سید محمد رضا موسوی گلپایگانی قدس سره در مسائل و احکام پیچیده و سخت حج است، که به شکلى روان و خالى از اشکال مطرح نموده‌اند.

آیه 54 سوره مائده

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَیُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْکَافِرِینَ یُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَلَا یَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ۚ ذَٰلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ

آیه 11 سوره مبارکه مجادله

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا قِیلَ لَکُمْ تَفَسَّحُوا فِی الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا یَفْسَحِ اللَّهُ لَکُمْ ۖ وَإِذَا قِیلَ انْشُزُوا فَانْشُزُوا یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ

سوره مبارکه النساء آیه ۹۵

لا یَستَوِی القاعِدونَ مِنَ المُؤمِنینَ غَیرُ أُولِی الضَّرَرِ وَالمُجاهِدونَ فی سَبیلِ اللَّهِ بِأَموالِهِم وَأَنفُسِهِم ۚ فَضَّلَ اللَّهُ المُجاهِدینَ بِأَموالِهِم وَأَنفُسِهِم عَلَى القاعِدینَ دَرَجَةً ۚ وَکُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الحُسنىٰ ۚ وَفَضَّلَ اللَّهُ المُجاهِدینَ عَلَى القاعِدینَ أَجرًا عَظیمًا﴿۹۵﴾
(هرگز) افراد باایمانی که بدون بیماری و ناراحتی، از جهاد بازنشستند، با مجاهدانی که در راه خدا با مال و جان خود جهاد کردند، یکسان نیستند! خداوند، مجاهدانی را که با مال و جان خود جهاد نمودند، بر قاعدان [= ترک‌کنندگان جهاد] برتری مهمّی بخشیده؛ و به هر یک از این دو گروه (به نسبت اعمال نیکشان،) خداوند وعده پاداش نیک داده، و مجاهدان را بر قاعدان، با پاداش عظیمی برتری بخشیده است.

فضائل علی (علیه السلام) در بیان ابن ابی الحدید

ابن ابى الحدید دانشمند بزرگ معتزلى در اوائل شرح نهج البلاغه چنین می گوید:
چه بگویم در باره مردى که دشمنانش بفضل و برترى او اقرار کردند و نتوانستند فضائل او را کتمان کنند و کوشش کردند که به هر حیله و تدبیرى آن نور ایزدى را خاموش سازند؛ لذا دست به تحریف حقائق زده و در صدد عیب جوئى از او بر آمدند و در تمام منابر او را لعن کردند و ستایش کنندگان آن حضرت را تهدید نموده، بلکه آنان را از نقل هر گونه حدیث و روایتى که متضمن فضیلت و بلند آوازى او بود مانع شدند! اما هر کارى کردند بر عظمت و علو مقام او افزوده گشت، همچنانکه مشک را هر قدر پوشیده دارند عطرش آشکار می شود و آفتاب را با کف دست نمی توان پوشاند. اگر چشمى (در اثر نابینائى) روز روشن را نبیند چشم هاى دیگر آنرا درک خواهند کرد.
چه بگویم در بارۀ کسی که چشمه جوشان فضائل بوده و هر گونه فضیلتی به او باز می گردد و زینت و شرافت تمامی مناقب به او است و هر کس هر چه از علوم و دانشها دارد از خرمن علوم او خوشه چینى ‏کرده است و می دانیم که اشرف علوم و دانشها علم الهى است زیرا شرف علم به شرف معلوم است و این علم الهى از کلمات حکیمانه آنحضرت اقتباس شده و نقل گردیده و ابتداء و انتهایش از او است.
«واصل بن عطا»، بزرگ معتزله و شاگرد «ابو هاشم» بوده و ابو هاشم نیز شاگرد پدرش محمد حنفیه و محمد نیز پسر على علیه السلام است که از دریاى بیکران علوم آنجناب استفاده کرده است.و اما طائفه اشعریه نیز در علوم خود منسوب به ابو الحسن اشعرى هستند و او هم شاگرد ابو على جبائى است که خود یکى از مشایخ معتزله است و در هر حال هر دو فرقه از علی (علیه السلام) کسب دانش کرده‏اند و امامیه و زیدیه هم که انتسابشان به آنحضرت ظاهر و آشکار است.
و از جمله علوم، علم فقه است و می دانیم که فقهای اسلام نیز خوشه چین خرمن فقاهت او هستند، فقهاى مذهب حنفى مانند ابو یوسف، محمد و غیر آنها از ابو حنیفه کسب علم کردند؛ اما فقیه بزرگ شافعى فقه را از محمد بن حسن آموخته و علم او نیز به ابو حنیفه باز می گردد و احمد بن حنبل فقه را از شافعى آموخته؛ در اینصورت فقه او نیز به ابو حنیفه بر می گردد و ابو حنیفه خود از شاگردان حضرت صادق علیه السلام است و فقه آن جناب نیز بوسیله پدرانش به على (علیه السلام) منتهى می شود.
اما مالک بن انس فقه را از «ربیعة الرأى» و او نیز از «عکرمه»، عکرمه هم از «عبد الله بن عباس» اخذ نموده است و ابن عباس (که او را حبر امت گویند) خود در خدمت على (علیه السلام) شاگردی کرده است و هنگامی که به او گفتند علم تو نسبت به علم پسر عمویت على (علیه السلام) به چه میزان است؟ گفت: کنسبة قطرة من المطر الى البحر المحیط. «مانند قطره بارانى نسبت به دریاى بى پایان».
ابن ابى الحدید پس از مدح و توصیف فراوان على (علیه السلام) و ذکر صفات عالیه انسانى و سجایاى اخلاقى او می نویسد: چه بگویم درباره مردى که بر تمام مردم در هدایت پیشی گرفت و به خدا ایمان آورد و او را پرستش نمود. هیچ کس جز رسول اکرم (صلى الله علیه و آله) بر آن حضرت در توحید سبقت نگرفت و اکثر اهل حدیث معتقدند که او اول کسى است که از پیغمبر(صلى الله علیه و آله) تبعیت کرده و ایمان آورده است و جز عده قلیلى در این امر اختلاف نکرده‏ اند و او خود فرمود: «انا الصدیق الاکبر و انا الفاروق الاول اسلمت قبل اسلام الناس و صلیت قبل صلواتهم»؛ (یعنى من صدیق اکبر و فاروق (جدا کننده حق و باطل) اوّلم که پیش از اسلام مردم، اسلام آوردم و پیش از نماز آنها، نماز خواندم.)
ابن ابى الحدید چند صفحه پس از نوشتن این مطالب می گوید: «فلا ریب عندنا ان علیا علیه السلام کان وصى رسول الله (صلى الله علیه و آله) و ان خالف فى ذلک من هو منسوب عندنا الى العناد» . یعنى در نزد ما شکى نیست که على (علیه السلام) وصى رسول خدا (صلى الله علیه و آله) بوده است اگر چه کسى که در نزد ما از اهل عناد باشد با این امر مخالفت کند.

تا صورت پیوند جهـــــــــــــــان بود علی بود تا نقش زمین بود و زمــــــــان بود علی بود

تا صورت پیوند جهـــــــــــــــان بود علی بود
تا نقش زمین بود و زمــــــــان بود علی بود

آن قلعه گشایی که در قلعـــــــــه ی خیبر
برکند به یک حملــــــــه و بگشود علی بود

آن گُرد سرافراز که انـــــــــــــــدر ره اسلام
تا کـــــــــار نشد راست نیاسود، علی بود

آن شیــــر دلاور که برای طمـــــــــــع نفس
بر خوان جهـــــــــــــان پنجه نیالود علی بود

شاهی که ولی بود و وصــــی بود علی بود
سلطان سخــــــــــــــا و کرم و جود علی بود

هم آدم وهم شیث و هم ادریس و هم الیاس
هم صالــــــــــح پیغمبــــــــر و داوود علی بود

هم موسی و هم عیسی و هم خضر و هم ایوب
هم یوسف و هم یونس و هم هــود علی بود

مسجـــــود ملایک که شد آدم، ز علی شد
آدم چو یکی قبلـــــــــــه و مسجود علی بود

آن عارف سجّاد ، که خاک درش از قــــــــدر
بر کنگــــــره عرش بیفـــــــــــــــزود علی بود

هم اول و هم آخـــــر و هم ظاهـــــر و باطن
هم عابـــــــد و هم معبد و معبود ، علی بود

آن لحمک لحمـــــی ، بشنو تــــــا که بدانی
آن یـــــــــــــار که او نفس نبی بود علی بود

موسی و عصــــا و یــــــــد بیضــــــــا و نبوت
در مصــــــــــر به فرعون که بنمود ، علی بود

عیسی به وجود آمدو فی الحال سخن گفت
آن نطق و فصـــــــاحت که در او بود علی بود

خاتم که در انگشت سلیمان نبی بود علی بود
آن نور خدایــــی که بر او بــــــــــــود علی بود

آن شاه سرافـــــــراز که اندر شب معــــــراج
با احمــــــــــد مختــــــــــار یکی بود علی بود

آن کاشف قرآن که خــــــــــــدا در همه قرآن
کردش صفت عصمت و بستــــــــود علی بود

آن شیـــــــــر دلاور که ز بهر طمــــــــع نفس
بر خوان جهـــان پنجه نیالـــــــــــود علی بود

چندان که در آفـــــــــــــاق نظر کردم و دیدم
از روی یقین در همه موجــــــــــود ، علی بود

این کفر نباشد، سخـــــــن کفر نه این است
تا هست علی باشد و تابــــــــــود علی بود

سرّ دو جهــــــــــــــان جمله ز پیدا و ز پنهان
شمس الحق تبریز که بنمـــــــود، علی بود

سروده ای شگفت از «ابن ابی الحدید» درباره امیرالمؤمنین علی(ع)قصاید علویات سبع

یا برق! إن جئت الغری فقل له                           أتراک تعلم من بأرضک مودع؟

فیک إبن عمران الکلیم و بعده                            عیسی یقفه و أحمد یتبع

بل فیک جبرئیل و میکائیل و إسرافیل                و الملأ المقدس أجمع

بل فیک نور الله جل جلاله                                   لذوی البصائر یستشف و یلمع

فیک الأمام المرتضی، فیک الوصی                    المجتبی، فیک البطین الأنزع

آداب و آثارِ انتقاد سازنده با تأکید بر دیدگاه مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی)

زیر ساخت های اخلاق اسلامی آداب تعلیم و تعلم از منظر رساله حقوق امام سجاد

اخلاق و آداب معاشرت در بهداشت روانی زوجین از دیدگاه پیامبر اعظم (ص)